Rok 2014 został ustanowiony przez rezolucję ONZ A/RES/66/222 jako Międzynarodowy Rok Rolnictwa Rodzinnego ONZ. W związku z tym, w dniu 14 listopada br. od godz. 11.00 w Sali Kolumnowej Sejmie RP, ul. Wiejska 4/6/8 odbyła się konferencja przedstawicieli izb rolniczych pt. „Gospodarstwo rodzinne szansą rozwoju gospodarczego Polski”. W spotkaniu udział wzięło około 500 przedstawicieli samorządu rolniczego z całej Polski.
Konferencję poprowadził Prezes Krajowej Rady Izb Rolniczych Wiktor Szmulewicz. Wzięli w niej udział także: Sekretarz Stanu w Kancelarii Prezydenta RP Dariusz Młotkiewicz, Wicemarszałek Sejmu RP Eugeniusz Grzeszczak, Wicepremier, Minister Gospodarki Janusz Piechociński, Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi Stanisław Kalemba, Posłowie do Parlamentu Europejskiego – Czesław Siekierski i Jarosław Kalinowski, Senatorowie RP, z przewodniczącym Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi Jerzym Chróścikowskim na czele, Posłowie na Sejm RP – członkowie Sejmowej Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi z przewodniczącym Krzysztofem Jurgielem na czele, Przedstawiciele Klubów Parlamentarnych, Przedstawiciele Ministerstwa Finansów, prezesi Rządowych Agencji Rolnych, Szefowie Organizacji i Związków Rolniczych oraz Przedstawiciele Krajowej Rady Spółdzielczej.
Głównym tematem omawianym podczas konferencji była rola rolnictwa rodzinnego we współczesnej gospodarce w Polsce i na świecie. Komitet ds. Światowego Bezpieczeństwa Żywnościowego ONZ ponaglił rządy państw członkowskich ONZ do uwzględniania wsparcia w pierwszej kolejności produkcji żywności w małych gospodarstwach rolnych oraz przyczynienia się do rozwoju terenów wiejskich - w celu poprawy sytuacji żywnościowej głodujących na świecie.
Według art. 23 Konstytucji Rzeczypospolitej Polski - „Podstawą ustroju rolnego państwa jest gospodarstwo rodzinne.” Europejskie ustawodawstwo rolne nie doprowadziło do jednolitej definicji gospodarstwa rodzinnego w UE , jednakże w orzecznictwie, doktrynie, a także preambułach do licznych europejskich aktów prawnych podkreśla się, iż ochrona i rozwój gospodarstw rodzinnych stanowi jedno z podstawowych zadań i celów Wspólnej Polityki Rolnej. Wsparcie dla gospodarstw rodzinnych jest ważne, ponieważ forma rolnictwa rodzinnego bardziej przystaje do wymogów rolnictwa zrównoważonego, gospodarstwo rodzinne to także rodzina, dom, ostoja narodowych tradycji, rolnictwo rodzinne zapewnia bezpieczeństwo żywnościowe bez zwiększenia presji na środowisko naturalne oraz stanowi motor wzrostu i zatrudnienia na obszarach wiejskich UE. W celu utrzymania wymiany pokoleń, wszystkie rodzaje gospodarstw rodzinnych muszą stanowić rentowny i opłacalny rodzaj działalności. Rolnicy pracujący w gospodarstwach rodzinnych powinni uzyskiwać godziwe zarobki. Stawiają oni czoła coraz poważniejszym wyzwaniom, jak wysokie koszty środków produkcji, ekstremalne wahania na rynkach czy zmienne warunki meteorologiczne.
Poruszono także kwestie uwzględnienia gospodarstw rodzinnych w działaniach PROW 2014-2020 w kontekście działań: Modernizacja, młody rolnik, restrukturyzacja małych gospodarstw, przetwórstwo i marketing produktów rolnych, tworzenie grup producentów, oraz premie na rozpoczęcie działalności gospodarczej.
Rozmawiano również o wyzwaniach współczesności:
- globalnym problemie żywnościowym wobec rosnącego zapotrzebowania na produkty rolnicze ze strony sektora paliowo-energetycznego oraz zdolności wyżywienia rosnącej liczby ludności a brakiem możliwości zwiększenia powierzchni gruntów uprawnych;
- rolnictwie a środowisku w kwestii aktywnego wpływu na zarządzanie środowiskiem (przy stosowaniu odpowiednich praktyk rolniczych), podtrzymania funkcjonowania ekosystemów i stwarzania warunków do zachowania różnorodności biologicznej) oraz wytwarzania dóbr i usług w procesie w pełni odnawialnym (biomasa wytwarzana w procesie fotosyntezy);
- globalizacji a rolnictwie w kontekście upowszechnienia modelu industrialnego rolnictwa, zaniku funkcji społecznych rolnictwa a degradacji środowiska.
Prezes KRIR Wiktor Szmulewicz podkreślił, że w Polsce większość gospodarstw rolnych (ok. 70 proc.) nie przekracza 5 hektarów. Dużych gospodarstw - powyżej 50 ha - jest niewiele - zaledwie 27 tys., czyli 1,2 proc. Co roku gospodarstw małych ubywa, więc trzeba im pomagać przetrwać - one także przynoszą korzyści całej gospodarce. Małe gospodarstwa rodzinne potrzebują pieniędzy na rozwój, a takie środki będzie można pozyskać z Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020. Prezes KRIR zauważył także, że w nowym PROW przewidziane są działania, które mogą wspierać rozwój małych gospodarstw rodzinnych. Są to m.in. dotacje dla młodych rolników, dopłaty do restrukturyzacji małych gospodarstw, pomoc w tworzeniu grup producenckich, pomoc w rozpoczynaniu działalności gospodarczej. Dodatkowo, małym gospodarstwom trzeba pomóc poprzez stworzenie możliwości przetwórstwa własnych płodów rolnych i ich sprzedaży bez obciążania podatkami. Duży eksport produktów rolnych jest wynikiem dotychczasowej polityki rolnej w zakresie inwestowania w rozwój gospodarstw i przetwórstwo. Ten kierunek trzeba utrzymać – powiedział Prezes KRIR.
Minister Dariusz Młotkiewicz przekazał pozdrowienia w imieniu Prezydenta RP, a także wskazał na różne aspekty funkcjonowania gospodarstw rodzinnych w Polsce. Mówił również o zaangażowaniu prezydenta Bronisława Komorowskiego w sprawy rolników.
Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi Stanisław Kalemba podkreślił, że na sytuację polskiego rolnictwa ma wpływ także fakt, że polski rolnik jest szczególnie przywiązany do ziemi, na której pracuje, gdyż jest ona jego własnością, często przekazywaną z pokolenia na pokolenie. Minister przypomniał, że podstawą funkcjonowania rolnictwa są gospodarstwa rodzinne. – Polska jest państwem, które posiada konstytucyjny zapis, stanowiący o tym, że podstawą ustroju rolnego jest gospodarstwo rodzinne. To również jest elementem sukcesu polskiego rolnictwa i branży spożywczej. Eksport naszych produktów rolno-spożywczych to około 1/5 produkcji tego sektora i dodatnie saldo w handlu na poziomie 3,5 mld euro.
Stanisław Kalemba odniósł się także do nowej perspektywy budżetowej Unii Europejskiej i poinformował, że w ramach Wspólnej Polityki Rolnej po roku 2013 gospodarstwa rodzinne będą mogły liczyć na szczególne wsparcie. – W Programie Obszarów Wiejskich zostanie uruchomione nowe działanie skierowane do niewielkich gospodarstw – powiedział.
Wiceprzewodniczący Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi Parlamentu Europejskiego Czesław Siekierski przedstawił swój raport na temat małych gospodarstw.
W dyskusji i pytaniach rolników obecnych na konferencji pojawiały się także kwestie dotyczące podatku dochodowego w rolnictwie, uboju rytualnego, sprzedaży bezpośredniej w gospodarstwach oraz sprzedaży ziemi z zasobów ANR.
W dniu 29 listopada br. w Brukseli Komisja Europejska organizuje konferencję nt. rolnictwa rodzinnego: dialog odnośnie bardziej zrównoważonego i odpornego rolnictwa w Europie i na świecie. W konferencji wezmą udział Komisarz Dacian Cioloş oraz dyrektor generalny José Graziano da Silva. W konferencji będzie uczestniczyć także Copa-Cogeca oraz organizacje do niej należące, w tym Prezes Krajowej Rady Izb Rolniczych – Wiktor Szmulewicz.
