W dniu 27 marca br., Prezes KRIR Wiktor Szmulewicz wystąpił do Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi Stanisława Kalemby z opinią dotyczącą projektu rozporządzenia MRIRW w sprawie planowanych kontroli na miejscu w gospodarstwach rolnych korzystających z pomocy finansowej w ramach działań: „Modernizacja gospodarstw rolnych”, „Różnicowanie w kierunku działalności nierolniczej” i „Tworzenie i rozwój mikroprzedsiębiorstw” polegający na obniżeniu obowiązującego progu z 35% na 20% maksymalnej kwoty pomocy oraz objęcie kontrolą na miejscu wszystkich beneficjentów działań „Ułatwienia startu młodym rolnikom”, „Przywracania potencjału produkcji rolnej zniszczonej w wyniku wystąpienia klęsk żywiołowych” i „Zalesienia gruntów rolnych i innych niż rolne” objętych PROW 2007-13 – pełna treść wystąpienia poniżej.
W odpowiedzi na pismo z dnia 21 lutego br., znak ROWwpk-mb-501-3/12(856) przy którym resort rolnictwa przesłał projekt rozporządzenia w sprawie projektu rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi zmieniającego rozporządzenie w sprawie trybu przeprowadzania kontroli na miejscu i wizytacji w miejscu w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013, Zarząd KRIR zwrócił się do Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z opinią stwierdzając, że z treści ww. projektu wynika, że nastąpi wzrost liczby kontroli ARiMR i wizytacji na miejscu w odniesieniu do działań inwestycyjnych PROW 2007-2013 takich jak: „Modernizacja gospodarstw rolnych”, „Różnicowanie w kierunku działalności nierolniczej” i „Tworzenie i rozwój mikroprzedsiębiorstw” polegający na obniżeniu obowiązującego progu z 35% na 20% maksymalnej kwoty pomocy oraz objęcie kontrolą na miejscu wszystkich beneficjentów działań „Ułatwienia startu młodym rolnikom”, „Przywracania potencjału produkcji rolnej zniszczonej w wyniku wystąpienia klęsk żywiołowych” i „Zalesienia gruntów rolnych i innych niż rolne”.
Oznacza to, że realizowane działania inwestycyjne, które do tej pory nie były kierowane do kontroli na miejscu (ponieważ kwota pomocy dla nich przeznaczona, wynosiła poniżej 35% maksymalnej kwoty pomocy, którą można uzyskać), będą teraz kontrolowane od progu 20% maksymalnej kwoty pomocy. Dotyczy to takich działań jak: „Modernizacja gospodarstw rolnych”, „Różnicowanie w kierunku działalności nierolniczej” i „Tworzenie i rozwój mikroprzedsiębiorstw”. Dla działań „Ułatwienie startu młodym rolnikom”, „Przywracanie potencjału produkcji rolnej zniszczonego w wyniku wystąpienia klęsk żywiołowych” i „Zalesienie gruntów rolnych i innych niż rolne” wszystkie inwestycje mają być objęte kontrolą na miejscu. Według projektodawcy zmiany wynikają z potrzeby dostosowania przepisów krajowych do przepisów Unii Europejskiej, gdzie porządkowo wyznacza się, co najmniej jedną wizytację operacji, która jest przedmiotem wsparcia UE i gdzie tylko w drodze wyjątku można nie przeprowadzić wizytacji na miejscu.
W opinii Zarządu KRIR nadmierne kontrole i wizytacje beneficjentów ww. działań PROW są nieuzasadnione, ponieważ z uzasadnienia do projektu nie wynika, że w wymienionych powyżej działaniach kontrolowanych przez ARiMR doszło do nadużyć, które mogłyby spowodować nałożenie korekty finansowej na Polskę. Samo przyjmowanie schematu działań z innych krajów członkowskich, podczas gdy nasze schematy się sprawdzają, nie wydaje się uzasadnione i powoduje dużą liczbę dodatkowych obciążeń administracyjnych, a co za tym idzie i kosztów, które obciążają przede wszystkim rolników, ale i Agencję Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa – jako agencję płatniczą.
Projektowane przepisy budzą szczególne wątpliwości wobec proponowania obowiązkowych kontroli na miejscu wszystkich młodych rolników, którzy skorzystali z premii, co jest szczególnie niepokojące w świetle występujących tendencji społecznych odchodzenia w Polsce młodych osób od prowadzenia gospodarstw rolnych i starzenia się społeczeństwa na obszarach wiejskich. Stwarzanie dodatkowych nieuzasadnionych przeszkód, zniechęci tych ludzi do przejmowania i prowadzenia działalności rolniczej. Nadmienić należy również, że w UE, kraje członkowskie takie jak Francja i Niemcy stosują specjalne programy i zachęty dla młodych rolników, aby pozostali w gospodarstwach lub je zakładali. Premia dla młodych rolników w UE 15 wynosi 75 000 euro a w Polsce 75 000 zł.
Niezrozumiała jest, zatem polityka rolna resortu rolnictwa w tym zakresie. Tym bardziej, że obowiązkowa kontrola każdego beneficjenta korzystającego z działania „Młody rolnik” nie wynika z przepisów UE. Podobne wątpliwości budzi objęcie kontrolą wszystkich beneficjentów działania „Przywracanie potencjału produkcji rolnej zniszczonego w wyniku wystąpienia klęsk żywiołowych oraz wprowadzenia odpowiednich działań zapobiegawczych”. Rolnicy ci doznali wielu strat w wyniku klęski a poddani zostaną szczegółowym kontrolom. Nie ma tu wystarczającego i ludzkiego uzasadnienia wykonywania dodatkowych obowiązkowych kontroli w każdym przypadku otrzymania pomocy.
Szczególny sprzeciw przedstawicieli rolników wywołują zaproponowane regulacje w kontekście utrzymania poziomu kontroli na 35 % maksymalnej kwoty pomocy dla jednostek samorządów przy działaniu „Odnowa i rozwój wsi” a nawet zmniejszenie progu obowiązkowej kontroli dla działania „Wdrażanie projektów współpracy przy LGD” z 35% na 10% maksymalnej kwoty pomocy.
Z uzasadnienia do projektu rozporządzenia nie wynika, bowiem, że zmniejszenia tych kontroli u innych podmiotów niż rolnicy wynikają z doświadczeń ARiMR i mniejszej ilości błędów wykrytych przez Agencję w tych podmiotach. Nie wynika to także z przepisów unijnych, przytoczonych w projekcie rozporządzenia a dotyczących rozporządzenia Komisji (UE) nr 65/2011 z 27 stycznia 2011 r. Należy, więc zauważyć, że projektodawca, tj. MRiRW uważa rolników za beneficjentów, którzy powodują więcej nadużyć. Takie stanowisko budzi zdecydowany sprzeciw samorządu rolniczego. Spowoduje ono również zwiększenie biurokracji i bardzo obciąży kontrolowanych rolników.
Biorąc pod uwagę powyższe, samorząd rolniczy jest zdecydowanie przeciwny zaproponowanym zmianom.
