W związku wejściem w życie (od 1 września 2012 r.) przepisów ustawy z dnia 19 sierpnia 2011 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 205, poz. 1206), od roku szkolnego 2012/2013 nastąpią zmiany w systemie kształcenia zawodowego, mające wpływ na możliwość uzupełniania wykształcenia -m.in. przez beneficjentów działania „Ułatwianie startu młodym rolnikom" objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013.
Od roku szkolnego 2012/2013 nie przewiduje się już naboru do szkół dla dorosłych prowadzących kształcenie zawodowe, z wyjątkiem szkoły policealnej. Szkoła policealna, jako jednostka organizacyjna systemu oświaty została zachowana, jednak w przypadku szkół rolniczych znacząco ograniczono liczbę zawodów.
W miejsce likwidowanych szkół wprowadzono nową formę kształcenia zawodowego dla dorosłych tj. kwalifikacyjny kurs zawodowy, który może być prowadzony przez szkoły rolnicze. Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 grudnia 2011 r. w sprawie klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego (Dz. U. z 2012 r. poz. 7), każdy zawód został podzielony na kwalifikacje. Ukończenie kwalifikacyjnego kursu zawodowego w zakresie poszczególnych kwalifikacji uprawnia do przystąpienia do zewnętrznego egzaminu potwierdzającego nabycie danej kwalifikacji. Zdanie egzaminu w zakresie wszystkich kwalifikacji w obrębie danego zawodu wraz ze świadectwem ukończenia szkoły potwierdzającym odpowiedni dla danego zawodu poziom wykształcenia, uprawnia do uzyskania dyplomu potwierdzającego kwalifikacje w zawodzie.
Treści programowe oraz minimalna liczba godzin kwalifikacyjnego kursu zawodowego dla danej kwalifikacji jest określona w rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej z dnia 7 lutego 2012 r. w sprawie podstawy programowej kształcenia w zawodach (Dz. U. z 2012 r. poz. 184), a szczegółowe warunki, organizacja i tryb prowadzenia kursów są unormowane w rozporządzeniu MEN z dnia 11 stycznia 2012 r. w sprawie kształcenia ustawicznego w formach pozaszkolnych (Dz. U. z 2012 r. poz. 186).
Mając na uwadze powyższe zmiany, począwszy od roku szkolnego 2012/2013 możliwe będą następujące sposoby uzupełnienia wykształcenia rolniczego zasadniczego zawodowego i średniego.
1. Beneficjenci działania PROW 2007-2013, posiadający wykształcenie zasadnicze zawodowe inne niż rolnicze, zobowiązani do uzupełnienia wykształcenia, mogą to zrobić np. przez ukończenie kwalifikacyjnego kursu zawodowego oraz przystąpienie do egzaminu i uzyskanie dyplomu potwierdzającego kwalifikacje w zawodzie np.:
- Rolnik - kwalifikacja R.3. - Prowadzenie produkcji rolniczej,
- Ogrodnik - kwalifikacja R.5. - Zakładanie i prowadzenie upraw ogrodniczych,
- Pszczelarz - kwalifikacja R.4. - Prowadzenie produkcji pszczelarskiej, itp.
2. Beneficjenci mający wykształcenie na poziomie podstawowym lub gimnazjalnym muszą równolegle z ww. kwalifikacyjnymi kursami zawodowymi uzupełnić poziom wykształcenia zasadniczego zawodowego lub średniego poprzez ukończenie liceum ogólnokształcącego dla dorosłych lub poprzez system egzaminów eksternistycznych. Należy mieć na uwadze, że kwalifikacyjny kurs zawodowy obejmuje swoim zakresem program nauczania zawodowego (teoretycznego i praktycznego) porównywalny z zasadniczą szkołą zawodową kształcącą w ww. zawodach i przewiduje przeprowadzenie łącznie minimum 880 godzin nauczania. Przy takiej liczbie godzin zrealizowanie zakresu kwalifikacyjnego kursu zawodowego dla jednej z ww. kwalifikacji trwa ponad 1 rok. Dodatkowo, należy uwzględnić czas związany z przystąpieniem do egzaminu potwierdzającego kwalifikacje w zawodzie i uzyskaniem dyplomu.
3. Beneficjenci posiadający wykształcenie średnie inne niż rolnicze będą mieli możliwość podjęcia nauki w szkole policealnej dla dorosłych w zawodzie technik turystyki wiejskiej lub technik weterynarii w przypadku, gdy w nabytym gospodarstwie będzie prowadzony chow lub hodowla zwierząt gospodarskich. Nauka w szkole policealnej trwa 2 lata i świadectwo jej ukończenia w ww. zawodach jest dokumentem potwierdzającym kwalifikacje zawodowe, jako wykształcenie rolnicze średnie.
Mając na względzie powyższe zmiany w systemie kształcenia zawodowego, beneficjenci działania „Ułatwienie startu młodym rolnikom” objętego PROW 2007-2013, którzy w związku z przyznaną pomocą, w szczególności w ramach naboru przeprowadzonego w 2011 r., podjęli lub podejmą zobowiązanie do uzupełnienia wykształcenia, powinni uwzględnić zmiany w systemie, które w znaczący sposób wpływają na organizację i terminy uzupełnienia wykształcenia. W szczególności dotyczy to wykształcenia rolniczego średniego.
Zasady przeprowadzania egzaminów zewnętrznych nie zostały zmienione i są nadal przeprowadzane przez okręgowe komisje egzaminacyjne.
Informacje o typach szkół i kierunkach kształcenia oraz kwalifikacyjnych kursach zawodowych można uzyskać jak dotychczas u właściwego ze względu na województwo kuratora oświaty w powiatach prowadzących szkoły ponadgimnazjalne lub bezpośrednio w szkołach rolniczych albo u innych organizatorów tych form kształcenia.
