W związku z przekazanym Ministrowi Rolnictwa i Rozwoju Wsi w dniu 24 kwietnia br. poparciem KRIR dla Postulatów Komitetów Protestacyjnych Rolników, resort rolnictwa poinformował,  iż w zakresie ostatnich propozycji regulacji w branży rolniczej i na obszarach wiejskich, Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi, na bieżąco prowadzi rozmowy z organizacjami rolniczymi. W zakresie postulatów Międzyzwiązkowego Komitetu Protestacyjnego Rolników Województwa Zachodniopomorskiego, należy zauważyć że w dniu 30 marca 2012 r. podczas posiedzenia Sejmowej Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi trwała dyskusja w sprawie stanowiska Wojewódzkiej Komisji Dialogu Społecznego w Bydgoszczy w związku z akcją protestacyjną rolników w województwie kujawsko-pomorskim, co do której Międzyzwiązkowy Komitety Protestacyjny Rolników Województwa Zachodniopomorskiego wyraził swoje poparcie.

 

 

 

 
Poniżej przedstawiamy odpowiedzi MRiRW na postulaty zgłoszone przez KRiRW będące w kompetencjach resortu rolnictwa oraz kopie wspólnych ustaleń MRiRW oraz Komitetu Protestacyjnego Województwa Kujawsko-Pomorskiego.

Postulat 1: „Ogłoszenie klęski żywiołowej. ".
Zgodnie z art. 232 Konstytucji RP, w celu zapobieżenia skutkom katastrof naturalnych lub awarii technicznych noszących znamiona klęski żywiołowej oraz w celu ich usunięcia, Rada Ministrów może wprowadzić na czas oznaczony, nie dłuższy niż 30 dni, stan klęski żywiołowej na części albo na całym terytorium państwa; przedłużenie tego stanu może nastąpić za zgodą Sejmu. W świetle art. 228 ust. 1 Konstytucji RP, stan klęski żywiołowej, jako jeden ze stanów nadzwyczajnych, może być wprowadzony w sytuacjach szczególnych zagrożeń, jeżeli zwykłe środki konstytucyjne są niewystarczające.
Tryb wprowadzania i zniesienia stanu klęski żywiołowej, a także zasady działania organów władzy publicznej oraz zakres ograniczeń wolności i praw człowieka i obywatela w czasie stanu klęski żywiołowej, określa ustawa z dnia 18 kwietnia 2002 r. o stanie klęski żywiołowej (Dz. U. Nr 62, poz. 558 z późn. zm.). W świetle art. 2 tej ustawy, stan klęski żywiołowej może być wprowadzony dla zapobieżenia skutkom katastrof naturalnych lub awarii technicznych noszących znamiona klęski żywiołowej oraz w celu ich usunięcia. W rozumieniu tej ustawy przez „klęskę żywiołową" rozumie się katastrofę naturalną lub awarię techniczną, których skutki zagrażają życiu lub zdrowiu dużej liczby osób, mieniu w wielkich rozmiarach, albo środowisku na znacznych obszarach, a pomoc i ochrona mogą być skutecznie podjęte tylko przy zastosowaniu nadzwyczajnych środków.

W sytuacjach takich jakie wystąpiły w wyniku wymarznięć, między innymi na terenie woj. kujawsko-pomorskiego, nie ma potrzeby ogłaszania stanu klęski żywiołowej, żeby uruchomić program pomocy dla rolników.

Postulat 2: „ Utrzymać dotychczasową wysokość dopłat obszarowych z budżetu. ".
Możliwość stosowania uzupełniających krajowych płatności bezpośrednich (z ang. Complementary National Direct Payments — CNDP) w nowych państwach członkowskich UE przewiduje art. 132 rozporządzenia Rady (WE) nr 73/2009 (w latach 2004-2008 w tym zakresie obowiązywały przepisy art. 143c rozporządzenia Rady (WE) nr 1782/2003).

Maksymalna wysokość tego wsparcia krajowego może wynieść 30% pełnego poziomu określonego dla Polski, przy czym łączny poziom wsparcia (suma środków przeznaczonych na płatności unijne oraz na płatności krajowe), nie może przekroczyć tego pełnego poziomu. Jednocześnie, z uwagi na stopniowe zwiększanie udziału budżetu unijnego (zgodnie z zasadą phasing-in) w latach 2011 — 2012 maksymalna wysokość uzupełnienia krajowego może wynieść odpowiednio 20% i 10% pełnej koperty płatności (do 2010 r. dofinansowanie to wynosiło 30%).

Od 2010 r. łączna kwota płatności unijnych i krajowych osiąga poziom 100% (odpowiednio 70% z budżetu unijnego i 30% z budżetu krajowego w 2010 r., 80% z budżetu unijnego i 20% z budżetu krajowego w 2011 r.). Jednocześnie należy podkreślić że pomimo iż stosowanie wyżej opisanego wsparcia krajowego w maksymalnej wysokości nie jest obowiązkowe dla państw członkowskich, Polska stosuje tę formę pomocy na najwyższym, dopuszczonym Traktatem Akcesyjnym, poziomie. Również w 2012 r. planowane jest utrzymanie tego podejścia - w wysłanym do Komisji Europejskiej dokumencie w sprawie wysokości Uzupełniających Krajowych Płatności Bezpośrednich w 2012 r. przedstawione zostały maksymalne poziomy tego wsparcia. Natomiast w 2013 r., w związku z tym, że płatności unijne w Polsce osiągną pełny poziom, nie będzie możliwości uzupełniania płatności bezpośrednich z budżetu krajowego.

Postulat 5: „Nabywanie gruntów rolnych przez cudzoziemców".
Nabywanie nieruchomości przez cudzoziemców regulują w Polsce przepisy ustawy z dnia 24 marca 1920 r. o nabywaniu nieruchomości przez cudzoziemc6w (tekst jedn.: Dz. U. z 2004 r., nr 167, poz. 1758 ze zm.).

Obecne zasady dotyczące nabywania nieruchomości przez cudzoziemców wynikają z postanowień Traktatu dotyczącego przystąpienia Rzeczypospolitej Polskiej do Unii Europejskiej z dnia 16 kwietnia 2003 r. (Dz. U. z 2004 Nr 90, poz. 864). W wyniku realizacji zobowiązań traktatowych uchwalona została ustawa z dnia 20 lutego 2004 r. o zmianie ustawy o nabywaniu nieruchomości przez cudzoziemc6w oraz ustawy o opłacie skarbowej (Dz. U. Nr 49, poz. 466). Zgodnie z obowiązującymi przepisami, cudzoziemiec może nabyć nieruchomość rolną po uzyskania zezwolenia Ministra Spraw Wewnętrznych, jeżeli sprzeciwu nie wniesie minister właściwy do spraw rozwoju wsi. Ze względów formalnych nie jest zatem możliwe wstrzymanie sprzedaży nieruchomości rolnych cudzoziemcom.

W przypadku cudzoziemca, będącego obywatelem lub przedsiębiorcą państwa członkowskiego Europejskiego Obszaru Gospodarczego, zezwolenie to wymagane jest w okresie 12 lat od dnia przystąpienia Rzeczypospolitej Polskiej do Unii Europejskiej tj. do maja 2016 r. W powyższym okresie przejściowym nie jest jednak wymagane uzyskanie zezwolenia przez tego cudzoziemca, w przypadku nabycia nieruchomości rolnych położonych w województwach: dolnośląskim, kujawsko-pomorskim, lubuskim, opolskim, pomorskim, warmińsko-mazurskim, wielkopolskim, zachodniopomorskim - po upływie 7 lat od dnia zawarcia umowy dzierżawy z datą pewną, jeżeli przez ten okres osobiście prowadził na tej nieruchomości działalność rolniczą oraz legalnie zamieszkiwał na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Natomiast w województwach: lubelskim, łódzkim, małopolskim, mazowieckim, podkarpackim, podlaskim, śląskim, świętokrzyskim przewidziano 3 letni okres od dnia zawarcia umowy dzierżawy z datą pewną, po upływie którego nie jest wymagane zezwolenie. Zgodnie z art. 81 § 1 Kodeksu cywilnego czynność prawna ma datę pewną w przypadku urzędowego jej poświadczenia. Potwierdzeniem legalnego zamieszkania jest natomiast zezwolenie na osiedlenie się lub zezwolenie na zamieszkanie na czas oznaczony, wydawane zgodnie z przepisami ustawy z dnia 25 czerwca 1997 r. o cudzoziemcach. Z kolei za osobiste prowadzenie działalności rolniczej w myśl przepisu art. 2 pkt 3 ustawy z dnia 11 kwietnia 2003 r. o kształtowaniu ustroju rolnego należy rozumieć prowadzenie działalności wytwórczej w rolnictwie w zakresie produkcji roślinnej lub zwierzęcej, w tym produkcji ogrodniczej, sadowniczej i rybnej. W myśl zaś art. 6 ust. 2 tej ustawy uważa się, że osoba fizyczna osobiście prowadzi gospodarstwo rolne, jeżeli pracuje oraz podejmuje wszelkie decyzje dotyczące prowadzenia działalności rolniczej w tym gospodarstwie. Natomiast uzyskanie zezwolenia na nabycie nieruchomości rolnej przez cudzoziemców nie będących obywatelami lub przedsiębiorcami państw członkowskich Europejskiego Obszaru Gospodarczego wymagane jest również po upływie ww. 12 letniego okresu przejściowego.

Zgodnie z art. la ust. 1 ww. ustawy, zezwolenie na nabycie nieruchomości jest wydawane na wniosek cudzoziemca, jeżeli:

• nabycie nieruchomości przez cudzoziemca nie spowoduje zagrożenia obronności, bezpieczeństwa państwa lub porządku publicznego, a także nie sprzeciwiają się temu względy polityki społecznej i zdrowia społeczeństwa,
• cudzoziemiec wykaże, że zachodzą okoliczności potwierdzające jego więzi z Rzeczpospolitą Polską.

W myśl ust. 2 ww. artykułu okolicznościami potwierdzającymi takie więzi mogą być w szczególności:

• posiadanie polskiej narodowości lub polskiego pochodzenia,
• zawarcie związku małżeńskiego z obywatelem Rzeczypospolitej Polskiej,
• posiadanie zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony, zezwolenia na osiedlenie się lub zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego Wspólnot Europejskich,
• członkostwo w organie zarządzającym osoby prawnej lub spółki handlowej nieposiadającej osobowości prawnej, mającej siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, kontrolowanej przez cudzoziemców,
• wykonywanie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej działalności gospodarczej lub rolniczej, zgodnie z przepisami prawa polskiego.

W praktyce Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi nie zgłasza sprzeciwu na nabycie nieruchomości rolnych przez cudzoziemców, jeżeli prowadzą oni w Polsce działalność rolniczą lub nabywają grunty w celu prowadzenia takiej działalności w przyszłości oraz posiadają zezwolenie na zamieszkanie w Polsce na czas oznaczony lub zezwolenie na osiedlenie się. Sprzeciw nie jest zgłaszany również z reguły gdy wnioskodawcami są osoby polskiego pochodzenia lub spokrewnione ze zbywcą. Ponadto rozstrzygnięcia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi wydawane są po zasięgnięciu stanowiska miejscowej izby rolniczej właściwej ze względu na położenie nieruchomości.

W 2011 r. Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi rozpatrzył 224 wniosków o nabycie nieruchomości przez cudzoziemców obejmujących łącznie powierzchnię 1 983,3491 ha. Po ich rozpatrzeniu Minister w 205 przypadkach nie zgłosił sprzeciwu na wydanie zezwolenia na nabycie nieruchomości rolnych o łącznym obszarze 768,41 ha. Należy wskazać, że w tym zakresie 100 wniosków dotyczących łącznie 22,4805 ha obejmowało niewielkie powierzchnie gruntów rolnych o powierzchni do 0,5 ha. W 19 przypadkach Minister zgłosił sprzeciw na nabycie nieruchomości rolnych o łącznej powierzchni 987,46 ha.

Postulat 6: „ Gospodarowanie nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa ".
W dniu 3 grudnia 2011 r. weszła w życie ustawa z dnia 16 września 2011 r. o zmianie ustawy o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 233, poz. 1382). Podstawowym celem tej ustawy jest umożliwienie rolnikom indywidualnym powiększenia ich gospodarstw rodzinnych. W tym celu Agencja Nieruchomości Rolnych złożyła dzierżawcom propozycję zmiany umowy dzierżawy w zakresie wyłączenia z niej 30% użytków rolnych. Dotyczy to umów dzierżawy powyżej 429 ha. Dzierżawcy, którzy wyrażą zgodę na zmianę umowy dzierżawy będą mieli zagwarantowaną możliwość nabycia pozostałych dzierżawionych gruntów w trakcie obowiązywania dzierżawy. Pozyskane w ten sposób grunty będą sprzedawane w drodze przetargów ograniczonych na rzecz rolników indywidualnych zamierzających powiększyć gospodarstwo rodzinne lub osób zamierzających je utworzyć.

Odnośnie postulatu zawartego w pkt 6 polegającego na zabezpieczeniu środków
finansowych na wykup gruntów przez polskich rolników, należy zauważyć, że najistotniejszą zmianą jaką wprowadziła powyższa ustawa jest umożliwienie rolnikom nabycia nieruchomości Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa z rozłożeniem ceny sprzedaży na raty na okres 15 lat pod warunkiem wpłaty 10% ceny przed zawarciem umowy sprzedaży. Do dnia 31 grudnia 2013 r. oprocentowanie rozłożonej na raty należności nie może być w stosunku rocznym niższe niż 2% i nie może być wyższe niż stopa dyskontowa stanowiąca stopę bazową ogłaszaną w komunikacie Komisji Europejskiej, powiększona o 1%. Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 16 lutego 2012 r. w sprawie szczegółowych warunków rozkładania na raty należności z tytułu sprzedaży nieruchomości z Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa oraz wysokości oprocentowania rozłożonej na raty należności (Dz. U. z 2012 r. poz. 208) dla rolników indywidualnych powiększających gospodarstwo rodzinne lub osób zamierzających je utworzyć oprocentowanie wynosi jedynie 2%.

Ustosunkowując się do drugiej części postulatu nr 6, polegającego na włączeniu organizacji rolniczych - z głosem decydującym - w dystrybucję nieruchomości Zasobu Własności Rolnej Skarbu należy podnieść, że zgodnie z art. 27 ustawy z dnia 19 października 1991 r. o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa sprzedaż nieruchomości Zasobu WRSP prowadzi Agencja. Sprzedaż ta prowadzona jest na zasadach określonych w ww. ustawie oraz w przepisach wykonawczych. Ponadto zgodnie z art. 9 ust. 2 ww. ustawy, Agencją kieruje Prezes i reprezentuje ja na zewnątrz. Powyższe oznacza także, że Prezes Agencji ponosi odpowiedzialność za prawidłowe wykonanie zadań powierzonych Agencji stąd tylko on może podejmować wiążące decyzje w zakresie gospodarowania nieruchomościami Zasobu. W procesie sprzedaży nieruchomości Zasobu ustawodawca przewidział jedynie współpracę Agencji z właściwymi miejscowo izbami rolniczymi w zakresie ogłaszania wykazów nieruchomości Zasobu przeznaczonych do sprzedaży. Niemniej jednak organizacje rolnicze pełnić mogą, różnego rodzaju funkcje doradcze przy podejmowaniu przez Agencję decyzji m.in. w zakresie przeznaczenia do sprzedaży konkretnych nieruchomości rolnych Zasobu. W związku z aktualnymi kierunkami polityki prywatyzacji gruntów Zasobu, przewidującymi m.in. konieczność istotnego zwiększenia oferty gruntów na powiększanie i tworzenie gospodarstw rodzinnych, w szczególności przy uwzględnieniu faktu, iż wspieranie przez państwo nabywania ziemi poprzez stosowanie dopłat do oprocentowania kredytów preferencyjnych i rozkładanie na raty z preferencyjnym oprocentowaniem w wysokości 2% rocznie możliwe będzie do końca 2013 r., Prezes Agencji w dniu 05.03.2012 r. wprowadził nowe zasady sprzedaży nieruchomości rolnych Zasobu. Zgodnie z tymi zasadami Agencja podjęła szeroką współpracę z właściwymi terytorialnie wojewódzkimi izbami rolniczymi przy określaniu przedmiotu planowanej sprzedaży w drodze przetargów w odniesieniu typowych nieruchomości rolnych, nie obciążonych umową dzierżawy. Współpraca w powyższym zakresie polega przede wszystkim na:

• dokonaniu uzgodnień z izbą rolniczą, jeżeli zamierza się ustalić powierzchnię nieruchomości rolnej niezabudowanej większą niż 1,5 krotność średniej wielkości powierzchni gruntów rolnych w danym województwie w roku poprzednim, ogłoszonej przez Prezesa ARiMR (w województwach, gdzie średnia w województwie jest niższa od krajowej, należy przyjmować średnią krajową).
• uzyskaniu opinii izby rolniczej odnośnie przedmiotu planowanej sprzedaży -w przypadku, gdy powierzchnia nieruchomości zabudowanej przekracza 100 ha,
• uzgodnieniu z izbą rolniczą, jeżeli nieruchomości rolne (zabudowane i niezabudowane) o pow. od 1 do 5 ha przeznaczane będą do sprzedaży od razu w drodze przetargów nieograniczonych.

Zasady współpracy Agencji z izbami rolniczymi w zakresie realizacji zadań Agencji związanych z prywatyzacją nieruchomości Zasobu, jak również uzgodnienie o wzajemnym informowaniu się o sytuacjach konfliktowych i istotnych problemach w tym zakresie, określono w Porozumieniu o współpracy zawartym w dniu 7 marca 2012 r. przez Prezesa Agencji z Krajową Radą Izb Rolniczych.

Ponadto dnia 7 marca 2012 r. Prezes ANR powołał Radę Społeczną w Agencji Nieruchomości Rolnych. W skład Rady, która ma pełnić funkcję doradczą i opiniotwórczą dla Prezesa Agencji, weszło ośmiu przedstawicieli organizacji rolniczych: Federacji Związku Pracodawców-Dzierżawców i Właścicieli Rolnych; Krajowej Rady Izb Rolniczych; Krajowego Związku Rolników, Kółek i Organizacji Rolniczych; Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego Rolników Indywidualnych „Solidarność"; Stowarzyszenia Dzierżawców i Właścicieli Rolnych RP; Związku Zawodowego Rolników Samoobrona; Związku Zawodowego Centrum Narodowe Młodych Rolników; Sekretariatu Rolnictwa Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność". Celem Rady będzie bieżąca wymiana informacji, konsultacja problemów powstałych przy wykonywaniu przez Agencje jej zadań związanych z prywatyzacją nieruchomości Zasobu WRSP, a także wyrażanie opinii w sprawach przedstawionych Radzie przez Prezesa Agencji.

Postulat 8: „Zdecydowanie sprzeciwiamy się wprowadzeniu podatku dochodowego dla rolników. ".
Właściwy dla tego postulatu jest Minister Finansów.
Już dziś rolnicy płacą podatek, niezależnie czy osiągają dochody czy nie (podatek rolny). Wprowadzenie podatku dochodowego wynika z potrzeby oceny faktycznych ochodów rolników, od których zależy wiele innych uprawnień, między innymi np. wysokość
składki zdrowotnej, pomoc socjalna, pomoc stypendialna, opieka społeczna itd. Dziś powinniśmy dyskutować jak ten instrument wdrożyć, a nie czy go wdrażać. odstawowym założeniem jest, że wdrożenie podatku dochodowego ma być neutralne dla
budżetu.

Postulat 9: „ Wprowadzić zasady wsparcia paliwa rolniczego stosowane w„ UE-15". "

Wszystkie państwa członkowskie, w tym „stare" obowiązują jednolite przepisy w zakresie stosowania pomocy do paliwa rolniczego. Na poziomie UE istnieje obowiązek stosowania minimalnego poziomu stawek od paliw, który jest określony w przepisach dyrektywy Rady 2003/96/WE z dnia 27 października 2003 r. w sprawie restrukturyzacji wspólnotowych przepisów ramowych dotyczących opodatkowania produktów energetycznych i energii elektrycznej. W przypadku oleju napędowego minimalna stawka opodatkowania wynosi obecnie 330 euro/10001itrów i obowiązuje we wszystkich krajach członkowskich UE.

Jednocześnie przepis art. 8 ust. 2 ww. dyrektywy pozwala na stosowanie minimalnych poziomów opodatkowania mających zastosowanie do paliw silnikowych wykorzystywanych np. do celów związanych z pracami w rolnictwie, ogrodnictwie, hodowli ryb oraz w leśnictwie. Minimalne opodatkowanie oleju napędowego w tym przypadku nie może być jednak niższe od 21 euro/1000 1. Stawka to obowiązuje w całej UE (z UE15 włącznie). Kraje członkowskie mogą stosować na swoim obszarze celnym większe poziomy opodatkowania oleju napędowego. Określone powyżej wartości odnoszą się do stawek minimalnych oleju napędowego wymaganych w całej UE.

Przepisy dyrektywy nie zobowiązują do stosowania obniżonych stawek podatku od oleju napędowego, ale jedynie dopuszczają taką możliwość. Forma konkretnej realizacji przepisów dyrektywy dotyczących sposobu realizacji obniżonej stawki podatku jest dowolna. Historycznie ujmując zagadnienie, w Hiszpanii stosowane były np. czeki paliwowe dla rolników, we Francji Włoszech, Holandii i Wielkiej Brytanii — barwienie i znakowanie markerem, w Niemczech ulgi podatkowe w wymiarze podatków dochodowych. Stosowane systemy mogą oczywiście ulegać zmianom, ale nie mogą przekraczać granic wyznaczonych przepisami dyrektywy 2003/96/WE.

W Polsce obowiązuje system oparty na zwrocie części podatku akcyzowego, uregulowany ustawą z dnia l0 marca 2006 r. o zwrocie podatku akcyzowego zawartego w cenie oleju napędowego wykorzystywanego do produkcji rolnej, która wdraża przepisy powyższej dyrektywy. W celu zwiększenia tej pomocy w 2012 r. podwyższona została do 0,95 zł stawka zwrotu podatku akcyzowego od 1 litra oleju napędowego wykorzystywanego do produkcji rolnej, która jest ponad dwukrotnie wyższa niż ustalona w 2006 r. Ponadto w celu stworzenia większej dostępności producentom rolnym do pomocy do paliwa rolniczego w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi opracowany został projekt nowelizacji ww. ustawy z dnia 10 marca 2006 r. przewidujący objęcie częściowym zwrotem podatku akcyzowego także biopaliw.

Postulat 10: „Stworzyć preferencje dla młodego rolnika".
W ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007 — 2013 funkcjonuje działanie „Ułatwianie startu młodym rolnikom". Wsparcie polega na przyznawaniu premii na rozw6j gospodarstwa w wysokości 75 000 zł (początkowo 50 000 zł). Instrument wsparcia dla młodych rolników był również realizowany w ramach Sektorowego Programu Operacyjnego „Restrukturyzacja i modernizacja sektora żywnościowego oraz rozwój obszarów wiejskich 2004 - 2006". W ramach PROW 2007-2013 wsparcie mogą uzyskać osoby do 40 roku życia, o odpowiednich kwalifikacjach zawodowych, po raz pierwszy rozpoczynające samodzielne prowadzenie gospodarstwa rolnego.

Budżet działania wynosi 420 min euro. W ramach 4 naborów wniosków, przeprowadzonych w latach 2008-2011, wnioski złożyło 29 240 osób. Dotychczas pomoc przyznano 23 333 młodym rolnikom, a wypłacono — 19 191 beneficjentom (ok. 77% limitu). Przewiduje się, że łącznie pomoc w ramach tego działania uzyska ponad 24 tys. osób.

Ostatnia zmiana rozporządzeń Ministra dotyczących działania „Ułatwianie startu młodym rolnikom" (rezygnacja z podziału środków na województwa i utworzenie listy krajowej) umożliwia przyznanie pomocy wszystkim wnioskodawcom, którzy złożyli poprawne wnioski w ramach naboru 2011 i spełniają wszystkie warunki przyznania pomocy. Spośród młodych rolników, którym udzielono pomocy w ramach działania „Ułatwianie startu młodym rolnikom" 5 343 przejęło gospodarstwa w wyniku realizacji działania „Renty strukturalne".

Młodzi rolnicy (osoby do 40 roku życia) mają również preferencje w działaniu „Modernizacja gospodarstw rolnych" w postaci podwyższonego poziomu pomocy (z 40% do 50% lub z 50% do 60 % kosztów kwalifikowanych). Z możliwości tej skorzystało dotychczas 16 974 osób (ponad 60% wszystkich beneficjentów działania „Modernizacja..."). Ponadto w ramach działania „Różnicowanie w kierunku działalności nierolniczej" 3 617 tzw. młodych rolników (osoby do 40 roku życia) otrzymało wsparcie finansowe (ok. 58% beneficjentów tego działania).

Zgodnie z obecnymi projektami przepisów unijnych na okres programowania 2014-2020 instrument wsparcia dla młodych rolników będzie kontynuowany na podobnych jak dotąd zasadach (wiek do 40 roku życia, odpowiednie kwalifikacje zawodowe, rozpoczynanie po raz pierwszy samodzielnego prowadzenia gospodarstwa). Natomiast wsparcie inwestycyjne dla młodych rolników nadal będzie wyższe niż w przypadku pozostałych rolników.

Natomiast propozycje legislacyjne Komisji Europejskiej dotyczące płatności bezpośrednich po 2013 r. przewidują utworzenie w tym zakresie nowego instrumentu, tzw. płatności dla młodego rolnika. Jest to płatność dobrowolna dla rolników, na którą będzie można wydatkować do 2% krajowej koperty finansowej przeznaczonej na wsparcie bezpośrednie.

Komisja Europejska proponuje, aby za młodych rolników uznano tych, którzy mają poniżej 40 lat i rozpoczynają/rozpoczęli działalność w okresie 5 lat poprzedzającym złożenie wniosku o przyznanie płatności podstawowej. Wsparcie to przyznawane będzie na okres nie dłuższy niż 5 lat.

Na podstawie rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 22 stycznia 2009 r. w sprawie realizacji niektórych zadań Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa (Dz. U. Nr 22, poz. 121, z późn. zm.) udzielane są kredyty z dopłatami Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa do oprocentowania dla młodych rolników m.in. na zakup użytków rolnych, w ramach następujących linii kredytowych:

• kredyt na realizację inwestycji w gospodarstwach rolnych, działach specjalnych produkcji rolnej i przetwórstwie produktów rolnych oraz na zakup akcji lub udziałów - Symbol nIP,
• kredyt na zakup użytków rolnych - Symbol nKZ,
• kredyt na utworzenie lub urządzenie gospodarstw rolnych przez osoby, które nie ukończyły 40 roku życia - Symbol nMR,
• kredyt na zakup użytków rolnych przeznaczonych na utworzenie lub powiększenie gospodarstwa rodzinnego w rozumieniu ustawy z dnia 11 kwietnia 2003 r. o kształtowaniu ustroju rolnego (Dz. U. Nr 64, poz. 592) - Symbol nGR,
• kredyt na realizację inwestycji w gospodarstwach rolnych z częściową spłatą kapitału kredytu - symbol CSK.

O preferencyjne kredyty mogą ubiegać się podmioty podejmujące lub prowadzące działalność określoną w „Wykazie działalności w zakresie rolnictwa i przetwórstwa produktów rolnych wspomaganych przez ARiMR w postaci dopłat do oprocentowania kredytów".

Kwota kredytu z dopłatą Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa do oprocentowania, w przypadku inwestycji realizowanych w gospodarstwie rolnym, nie może przekroczyć:

• 90% wartości nakładów inwestycyjnych i wynosić więcej niż 4 min zł - linia nGR,
• 80% wartości nakładów inwestycyjnych i wynosić więcej niż 4 min zł - linie: nIP, nKZ, nMR,
• w przypadku CSK - 80% wartości nakładów inwestycyjnych na gospodarstwo rolne i wynosić więcej niż 4 min zł (bank określa w umowie kredytu w dniu jej podpisania nominalną kwotę pomocy w formie częściowej spłaty kapitału, która nie może być wyższa niż 75000 zł oraz wysokość pomocy, która nie może być wyższa niż 35% kwoty udzielonego kredytu).

Kredyt w zależności od linii kredytowej może zostać udzielony na okres od 8 lat do 20 lat, a w przypadku CSK - okres kredytowania określany jest w umowie kredytu, przy czym okres od udzielenia kredytu do całkowitej jego spłaty wraz z odsetkami nie może być krótszy niż 5 lat i dłuższy niż 10 lat.

Oprocentowanie kredytu jest zmienne i nie może wynosić więcej niż 1,6 stopy redyskontowej weksli przyjmowanych od banków do redyskonta przez Narodowy Bank Polski w stosunku rocznym. Należne bankowi odsetki płacone są przez kredytobiorcę:

• linia nIP - w wysokości połowy powyższego oprocentowania, nie mniej jednak niż 2%,
• pozostałe linie kredytowe - w wysokości 0,25 powyższego oprocentowania, nie mniej jednak niż 2%, Agencją - w pozostałej części.

W przypadku CSK - oprocentowanie kredytu określane jest w umowie kredytu.

Kredyt preferencyjny na zakup użytków rolnych z dopłatą Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa do oprocentowania może zostać przeznaczony na powiększenie areału gospodarstwa rolnego, jedynie do łącznej powierzchni użytków rolnych nieprzekraczającej 300 ha.

Z linii nMR na zakup użytków rolnych mogą skorzystać młodzi rolnicy - osoby fizyczne, posiadające pełną zdolność do czynności prawnych, które:

• w dniu złożenia wniosku o przyznanie kredytu nie ukończyły 40 roku życia,
• posiadają wykształcenie rolnicze lub mają udokumentowany 3-letni okres pracy w gospodarstwie rolnym lub dziale specjalnym produkcji rolnej o kierunku zgodnym z działalnością, na którą zostanie przeznaczony kredyt,
• może być rencistami, o ile prawo do renty ustalone zostało z tytułu innego niż niezdolność do pracy lub z tytułu częściowej niezdolności do pracy na podstawie przepisów innych nit przepisy o ubezpieczeniu społecznym rolników,
• nie są emerytami.

Postulat 11: „Sprzeciw dotyczący tworzenia nowych OSN w województwie zachodniopomorskim ".
Polska po akcesji do Unii Europejskiej w 2004 r. zobowiązana została do wdrożenia ustawodawstwa wspólnotowego. Jednym z aktów UE który Polska obowiązana była wprowadzić jest Dyrektywa Rady 91/676/EWG z dnia 12 grudnia 1991 r. dotycząca ochrony wód przed zanieczyszczeniami powodowanymi przez azotany pochodzenia rolniczego - potocznie zwana „dyrektywą azotanową". Dyrektywa azotanowa ma na celu zmniejszenie zanieczyszczenia wody spowodowanego lub wywołanego przez azotany pochodzące ze źródeł rolniczych, oraz zapobieganie dalszemu zanieczyszczeniu.

Dyrektywa Azotanowa zobowiązuje państwa członkowskie do:

• wyznaczenia wód zanieczyszczonych oraz wód, które mogą zostać zanieczyszczone, gdy nie zostaną podjęte odpowiednie działania, jak również obszarów szczególnie narażonych (OSN), z których mają miejsce spływy do wód związków azotu pochodzących ze źródeł rolniczych; dokonywania przynamniej co cztery lata ich weryfikacji w celu uwzględnienia zmian i czynników nieprzewidzianych w czasie poprzedniego wyznaczania;
• ustanowienia zbioru lub zbiorów zasad dobrej praktyki rolniczej;
• ustanowienia Programów działań w odniesieniu do wyznaczonych obszarów szczególnie narażonych (OSN);
• prowadzenia monitoringu wód w celu dokonania oceny skuteczności Programów działań — monitoring stężenia azotanów w wodach oraz przegląd stanu eutrofizacji wód;
• przedkładania Komisji Europejskiej sprawozdania w odniesieniu do każdego kolejnego czteroletniego okresu obowiązywania Programów działań.

W ramach realizacji postanowień Dyrektywy Azotanowej w Polsce w 2008 r. wyznaczono 19 obszarów szczególnie narażonych na azotany pochodzenia rolniczego, z których odpływ azotu ze źródeł rolniczych do wód należy ograniczyć. Obszary te zajmują łącznie 4623,14 km2, co stanowi ok. 1,49 % powierzchni kraju. Wielkość ta powoduje, iż Polska posiada najmniejszą powierzchnię OSN spośród wszystkich Państw Członkowskich UE. Ponadto, takie państwa jak Austria, Dania, Finlandia, Niemcy, Irlandia, Litwa, Luksemburg, Malta, Holandia i Słowenia, zamiast wyznaczyć na swoim terytorium określone strefy zagrożenia opracowały programy działań dla całego terytorium kraju.

Wielkość powierzchni objętej obszarami szczególnie narażonymi na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, wyznaczonych na podstawie dyrektywy Rady 91/676/EWG z dnia 12 grudnia 1991 r. dotyczącej ochrony wód przed zanieczyszczeniami powodowanymi przez azotany pochodzenia rolniczego, zwanej „dyrektywą 91/676/EWG", kwestionowana była wielokrotnie przez Komisję Europejską.

Komisja Europejska przekazała już w 2007 r. argumenty naukowe, potwierdzające iż istnieje potrzeba objęcia całego terytorium Polski programem działań wynikającym z Dyrektywy Azotanowej. Zgłaszane uwagi były przedmiotem wielokrotnych dyskusji i wyjaśnień pomiędzy przedstawicielami Rzeczypospolitej Polskiej a służbami Komisji Europejskiej.

Komisja Europejska pismem z dnia 30 września 2010 r. wezwała Rzeczpospolitą Polską do usunięcia uchybień w zakresie nieprawidłowej implementacji dyrektywy Rady 91/676/EWG z dnia 12 grudnia 1991 r. dotyczącej ochrony wód przed zanieczyszczeniami powodowanymi przez azotany pochodzenia rolniczego (naruszenie nr 2010/2063). Przedstawione przez Komisję zarzuty dotyczyły m.in. nieprawidłowego określenia wód wrażliwych i obszarów zagrożonych zanieczyszczeniem azotem z rolnictwa oraz uwag do istniejących programów działań. Nieusunięcie uchybień wskazanych w naruszeniu grozi Polsce nałożeniem wysokich kar pieniężnych.

W odpowiedzi na zarzuty formalne Rzeczpospolita Polska:

• poinformowała Komisję Europejską, iż nie ma podstaw i uzasadnienia, aby na bazie wyników z lat 90. XX wieku i pierwszych lat początku XXI wieku zmieniać stanowisko Rzeczypospolitej Polskiej odnośnie do OSN,
• deklarowała usunięcie podnoszonych uchybień w nowym okresie 2012 r. - 2016 r., m.in. zadeklarowała gotowość powiększenia OSN na bazie nowych danych i analiz uzyskanych z wykonanych ekspertyz i prac badawczych mających na celu określenie rzeczywistej presji rolniczej na wody powierzchniowe i podziemne, w oparciu o wyniki badan monitoringowych prowadzonych od 2006 r. oraz z wykorzystaniem nowoczesnych metod badawczych — modeli umożliwiających estymacje wielkości spływu azotanów do wód powierzchniowych i podziemnych z uwzględnieniem zmiennych środowiskowych (metod geostatycznych i technik GIS).

Na podstawie uzgodnień Ministerstwa Środowiska z Ministerstwem Rolnictwa i Rozwoju Wsi Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa w Puławach przygotował ekspertyzę naukową pn. „ Ocena presji rolniczej na stan wód powierzchniowych i podziemnych oraz wskazanie obszarów szczególnie narażonych na zanieczyszczenia azotanami pochodzenia rolniczego", która stanowić ma podstawę do określenia przez dyrektorów regionalnych zarządów gospodarki wodnej (RZGW), w drodze rozporządzeń, obszarów szczególnie narażonych na zanieczyszczenia azotanami pochodzenia rolniczego (OSN) na lata 2012-2016.

Regionalne Zarządy Gospodarki Wodnej przyjmując powyższą ekspertyzę za materiał wyjściowy, dokonują weryfikacji wszystkich obszarów dużej presji rolniczej w stosunku do obszarów presji zidentyfikowanych w zlewniach wód wrażliwych, wyznaczonych na podstawie danych Państwowego Monitoringu Środowiska (PMŚ) i rozpoznania źródeł zanieczyszczenia związkami azotu, dokonanego we współpracy z wojewódzkimi inspektorami ochrony środowiska (WIGS).

Zgodnie z aktualnym stanem prawnym dotychczasowa powierzchnia OSN w woj. zachodniopomorskim wynosi ok. 4, 53 % województwa, natomiast projektowane zmiany granic OSN mają objąć około 9 % województwa.

Postulat 12: „Zrównanie dopłat obszarowych oraz sprzeciw wobec zazielenienia".
Odnosząc sic do postulatu dotyczącego zrównania wysokości dopłat obszarowych w z krajami starej piętnastki należy wyjaśnić, że kwestia ta była i jest konsekwentnie podejmowana przez Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi na forum instytucji UE, w licznych kontaktach dwustronnych z państwami członkowskimi oraz na konferencjach międzynarodowych poświęconych WPR po 2013 r.

Obecnie roczna pula środków finansowych przeznaczonych na wsparcie bezpośrednie w nowych państwach członkowskich, w tym w Polsce, ustanawiana jest zgodnie z odpowiednimi przepisami wspólnotowymi oraz w oparciu o historyczne wielkości produkcji, takie jak: plony referencyjne zbóż, powierzchnia upraw polowych (np. zboża, rośliny oleiste, rośliny wysokobiałkowe), liczba zwierząt, określone w akcie przystąpienia oraz w późniejszych przepisach wspólnotowych, w odniesieniu do każdej płatności bezpośredniej. Ponadto, w przypadku Polski, jak i innych nowych państw członkowskich, płatności podlegają stopniowemu dochodzeniu do pełnego poziomu. W związku z tym ich poziom wzrasta corocznie do momentu osiągnięcia wartości 100% płatności z budżetu unijnego, co w przypadku Polski nastąpi w roku 2013 r.

Przedstawiona przez Komisję Europejską, w październiku 2011 r., propozycja legislacyjna w zakresie płatności bezpośrednich przewiduje stopniowe zwiększanie wysokości wsparcia w państwach członkowskich, w których wysokość tego wsparcia jest niższa niż 90% średniej unijnej (w tym w Polsce), w wyniku odpowiedniego zmniejszenia płatności w państwach, w których płatności przekraczają średnią unijną Mając na względzie powyższe należy uznać, że proponowany kierunek zmian prowadzi do bardziej równomiernego rozdzielenia wsparcia bezpośredniego pomiędzy państwa członkowskie. Niemniej jednak, przedstawione w tym zakresie propozycje nie są zadowalające i Polska opowiada się za bardziej pogłębionymi zmianami.

Jednym z najważniejszych priorytetów naszego kraju, dotyczących obecnej reformy Wspólnej Polityki Rolnej jest ujednolicenie poziomu stawek płatności bezpośrednich pomiędzy państwami członkowskimi. W ocenie Polski, jedynym lub podstawowym kryterium określającym wysokość kopert krajowych powinna być powierzchnia użytków rolnych. Kryterium to dobrze bowiem opisuje potencjał kraju w zakresie produkcji żywności i ochrony środowiska. Ponadto, Polska niezmiennie postuluje o określenie budżetu WPR na poziomie odpowiednim do realizacji celów i zadań stawianych przed WPR w nadchodzących latach.

Zazielenienie
Odnosząc się do kolejnej kwestii poruszonej w tym postulacie należy wyjaśnić, że Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi (MRiRW) negatywnie ocenia koncepcję utworzenia prośrodowiskowego komponentu płatności bezpośrednich (płatność za praktyki rolnicze korzystne dla klimatu i środowiska tzw. zazielenienie). Realizacja tej koncepcji pogłębi już istniejące nierówności poprzez nałożenie nowych jednolitych w całej UE wymagań w ramach komponentu prośrodowiskowego w oparciu o zróżnicowane rekompensaty stanowiące 30% koperty (stawek) krajowych (wciąż wynikających z historycznych parametrów produkcji). Procentowe naliczanie nowych obowiązkowych płatności za działania prośrodowiskowe (30% koperty) na podstawie zróżnicowanych kopert, uniemożliwi państwom o niskich kopertach/ stawkach (głównie UE-12) odpowiednie rekompensowanie rolnikom kosztów wypełniania obowiązkowych, jednakowych w całej UE wymagań w ramach „zazielenienia" WPR.

W ocenie MRiRW, koncepcja utworzenia płatności prośrodowiskowej pomija możliwości osiągania dodatkowych efektów środowiskowych poprzez obecne instrumenty, takie jak zasada wzajemnej zgodności oraz programy rolno-środowiskowe.

Ponadto proponowana koncepcja „zazielenienia" nie uwzględnia skutków dla pozycji konkurencyjnej rolnictwa UE na globalnym rynku, wynikających ze zwiększenia wysiłków na rzecz środowiska w sytuacji zmniejszonego (w wymiarze realnym) budżetu. Nie można wykluczyć negatywnego globalnego efektu netto „zazielenienia" płatności bezpośrednich, mogącego być skutkiem ewentualnego przemieszczenia części produkcji rolnej z UE do innych regionów.

Dodatkowo, zdaniem MRiRW propozycja KE stoi w sprzeczności z celem bezpieczeństwa żywnościowego; w szczególności wymóg przeznaczenia 7% gruntów kwalifikujących się na obszary proekologiczne ograniczy wykorzystanie potencjału produkcyjnego gospodarstw towarowych, decydujących o produkcji i bezpieczeństwie żywnościowym. Odnosząc sic do tego konkretnego wymogu „zazielenienia", MRiRW pragnie poinformować, że w ramach prac grup roboczych (na forum UE) prezentuje stanowisko, iż udział obszarów proekologicznych powinien wynosić mniej niż 7% oraz że powinien być określany na poziomie regionalnym, a nie na poziomie gospodarstwa.

Rząd RP będzie brał aktywny udział w dalszych pracach nad wymiarem środowiskowym płatności bezpośrednich, w tym nad koncepcją przedstawioną przez KE, proponując rozwiązania pragmatyczne dla różnych typów gospodarstw, pozwalające na ograniczenie kosztów administracyjnych i niepogorszenie pozycji konkurencyjnej polskiego rolnictwa na arenie międzynarodowej.
Postulat 13: „Nie wprowadzać roku bieżącym 10% modulacji w zakresie płatności uzupełniających powyżej 5 000 euro".

Mechanizm modulacji płatności bezpośrednich został ustanowiony w ramach reformy Wspólnej Polityki Rolnej z 2003 r. Polega on na pomniejszeniu płatności bezpośrednich, które mają być przyznane rolnikowi za dany rok, o określone wielkości procentowe, w przypadku gdy łączna kwota płatności przekracza wskazane w przepisach pułapy kwotowe. Kwoty uzyskane w związku ze stosowaniem modulacji powiększają środki przeznaczone na finansowanie instrumentów wspierania rozwoju obszarów wiejskich, dzięki czemu ma zostać zapewniona lepsza równowaga pomiędzy narzędziami promowania zrównoważonego rolnictwa oraz narzędziami promowania rozwoju obszarów wiejskich.

Podstawa prawna to rozporządzenie Rady (WE) nr 73/2009 z dnia 19 stycznia 2009 r. ustanawiające wspólne zasady dla systemów wsparcia bezpośredniego dla rolników w ramach wspólnej polityki rolnej i ustanawiające określone systemy wsparcia dla rolników, zmieniające rozporządzenia (WE) nr 1290/2005, (WE) nr 247/2006, (WE) nr 378/2007 oraz uchylające rozporządzenie (WE) nr 1782/2003 (Dz. Urz. UE L 30 z 31.1.2009, str. 16, z późn. zm.) (art. 7, 10 oraz 132).

Zgodnie z przepisami, w 2012 r. modulacja podstawowa w państwach UE-15 wynosi 10% i obejmuje wszelkie płatności bezpośrednie, których kwota przewyższa 5 000 euro. W przypadku kwot wyższych niż 300 000 euro, płatności zmniejszane są o dodatkowe 4 punkty procentowe. Oznacza to, że modulacja nie jest stosowana w gospodarstwach otrzymujących płatności do 5000 euro rocznie.

W nowych państwach członkowskich w 2012 r. stosowana jest natomiast modulacja progresywna w wysokości 4% w stosunku do płatności powyżej 300 000 euro. Powstała z tego tytułu kwota została przeniesiona na Program Rozwoju Obszarów Wiejskich. Oznacza to, że kwoty należne Polsce z budżetu unijnego zostaną wypłacone rolnikom w całości.

W ramach dochodzenia do pełnych płatności bezpośrednich polscy rolnicy otrzymują krajowe dopłaty uzupełniające do wybranych sektorów produkcji, by uzyskać lepsze warunki konkurencji na jednolitym rynku. W 2012 r. poziom wsparcia bezpośredniego ze środków Unii Europejskiej wynosi 90% poziomu stosowanego w krajach UE-15. Pozostałe 10% płatności zostanie wypłacone ze środków krajowych — taki projekt płatności na 2012 r. został wysłany do Komisji Europejskiej w celu uzyskania decyzji KE aprobującej kwoty i stawki płatności dla rolników.