W dniu 25 kwietnia Zarząd Krajowej Rady Izb Rolniczych skierował pismo do Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi, Ministra Środowiska oraz Prezesa Krajowego Zarządu Gospodarki Wodnej pismo dotyczące konsultacji społecznych do projektu Programu działań mających na celu ograniczenie odpływu azotu ze źródeł rolniczych.  Poniżej przedstawiamy treść przekazanego stanowiska.

 

 

 

 

W chwili obecnej, na podstawie przepisów ustawy Prawo Wodne, Dyrektorzy RZGW przygotowują rozporządzenia w sprawie wprowadzenia programu działań mających na celu ograniczenie odpływu azotu ze źródeł rolniczych. Tereny tzw. OSN wyznaczane są w oparciu o dokument Instytutu Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa PIB w Puławach pt. „Ocena presji rolniczej na stan wód powierzchniowych i podziemnych oraz wskazania obszarów szczególnie narażonych na zanieczyszczenia azotami pochodzenia rolniczego”. Dokument ten oparty jest o dane statystyczne otrzymane na podstawie ostatniego i przedostatniego Powszechnego Spisu Rolnego. W związku z czym, część gospodarstw rolnych, np. z terenu woj. zachodniopomorskiego, już od dawna nie prowadzi produkcji zwierzęcej, a tym samym zanieczyszczenie wód powierzchniowych i podziemnych m.in. z tych obszarów nie jest zagrożone związkami azotu pochodzenia rolniczego, natomiast będą objęte obszarem OSN.

Mając na uwadze podstawę powstania rozporządzeń Dyrektorów RZGW, Zarząd KRIR nie zgadza się z podejściem opartym na „modelu matematycznym” zastosowanym w ww. dokumencie IUNG-PIB w celu wyznaczenia OSN. Zgodnie z tym modelem terenem OSN zostaną objęte najlepsze gleby o najwyższej klasie bonitacji. Zarząd Krajowej Rady Izb Rolniczych protestuje także przeciwko prowadzonym w obecnej formie konsultacjom społecznym. Z Zarządem KRIR nie był wcześniej konsultowany ten problem oraz metody i obszary wyznaczonych OSN. Konsultacje ze stroną społeczną prowadzone są za pośrednictwem gmin, które wywieszają na tablicach informacyjnych projekty odpowiednich rozporządzeń Dyrektorów RZGW, często nie konsultując w inny sposób z rolnikami.

Utworzenie stref OSN w rejonach wysoce rolniczych ogranicza prawo własności oraz możliwość działania na prywatnych gruntach rolnych w związku z planowanym rozszerzeniem stref OSN, również na tak dużych, rozległych, oddalonych od cieków wodnych terenach. Należy zadać teraz pytanie: czy w związku z tym rolnicy otrzymają wsparcie finansowe w związku z wprowadzeniem strefy OSN i rygorami realizacji programu?

Należy podkreślić, że kontynuacja realizowanych obecnie Programów OSN spowoduje kolejne obciążenia finansowe dla rolników poprzez nałożenie dodatkowych obowiązków, jak: graniczenie nawożenia nawozem naturalnym, ograniczenia produkcji zwierzęcej. Ponadto rolnicy objęci programem OSN nie będą mogli korzystać z wielu programów pomocowych w działaniach Programu rolnośrodowiskowego w ramach PROW 2007-2013, a zostaną zobowiązani do wprowadzenia w swoich gospodarstwach wielu czasochłonnych i kosztownych działań takich jak: opracowywanie bilansu azotu, planu nawozowego. Konsekwencją będzie zmniejszenie się produkcji rolnej (zmniejszony plon, ograniczenie produkcji zwierzęcej) w Polsce a tym samym wzrost cen żywności.
Część gospodarstw nie będzie mogło wykonać wymogów podjętych podczas realizacji działania „modernizacja gospodarstw rolnych” w PROW 2007-2013, które zainwestowały duże środki w rozwój i nie poradzą sobie ze spłatą zobowiązań w związku ze zmianami funkcjonowania w trakcie trwania zobowiązania, a nawet mogą być karani (zobowiązania podejmuje się na 5 lat). Wyznaczenie tych obszarów spowoduje zaburzenia biznesplanów gospodarstw.

Z informacji przekazanych w Płocku na Nadzwyczajnej Sesji Rady Powiatu, przez Pana Andrzeja Hasa- kierownika Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska- Delegatura w Płocku wynika, że w tym regionie nie ma zagrożenia zanieczyszczenia wód i rzek azotanami pochodzenia rolniczego. Wskaźnik zanieczyszczeń kształtuje się poniżej 10 mg/l i w przeciągu ostatnich 10-ciu lat w/w wskaźnik systematycznie spada. W związku z czym nie można zgodzić się na wyznaczenie obszarów OSN w tym regionie.
Biorąc powyższe pod uwagę, samorząd rolniczy nie zgadza się na tworzenie dodatkowych obszarów OSN w Polsce na podstawie stosowanej obecnie metodologii.