8 lipca br. w Krakowie odbyła się konferencja pt. „Teraźniejszość i przyszłość drobnych gospodarstw rolnych w Unii Europejskiej”, w której udział wzięli Członek Zarządu KRIR oraz Prezes Podkarpackiej Izby Rolniczej Stanisław Bartman, Prezes Małopolskiej Izy Rolniczej Ryszard Czaicki oraz Prezes Świętokrzyskiej Izby Rolniczej  Ryszard Ciźla. Międzynarodowa konferencja naukowa została zorganizowana pod patronatem honorowym Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi oraz Rektora Uniwersytetu Rolniczego w Krakowie.

 

 

 

 

W trakcie spotkania dyskutowano m.in. nt. roli drobnych gospodarstw rolnych w procesie społecznie zrównoważonego rozwoju obszarów wiejskich oraz dylematach ich rozwoju w regionach o rozdrobnionej strukturze agrarnej.

Społecznie zrównoważony rozwój obszarów wiejskich stanowi jedno z podstawowych wyzwań współczesnego świata – zarówno krajów wysoko rozwiniętych, jak i krajów rozwijających się. W obu tych przypadkach, przy znacznym wewnętrznym zróżnicowaniu, problemy, które przychodzi rozwiązywać, są znacząco odmienne. W pierwszym przypadku chodzi przede wszystkim o powstrzymanie nadmiernej urbanizacji, depopulacji i dezagraryzacji miejscowości wiejskich a nawet w wielu przypadkach o ich odnowę, natomiast w drugim – o przyspieszenie procesu dezagraryzacji, ograniczenie ubóstwa na wsi i uwolnienie od nadmiaru niewykorzystanych zasobów pracy.

 

 

 

 

Polska stanowi szczególny przypadek kraju rozwiniętego, w którym zachowała się substancja demograficzna wsi oraz duża liczba gospodarstw rodzinnych. Spośród tych gospodarstw część rozwija się stosunkowo szybko, dostosowując  się do reguł rynku i korzystając z instrumentów wspólnej polityki rolnej UE, natomiast dominująca część to gospodarstwa rodzinne nie uzyskujące satysfakcjonujących dochodów oraz gospodarstwa pomocnicze dające rodzinom użytkowników uzupełniające dochody. Te drugie gospodarstwa koncentrują się w regionach południowo-wschodnich i centralnych Polski. Gospodarstwa te stoją przed problemem efektywnego wykorzystania zasobów, którymi dysponują. Natomiast przed polityką stoją ważne problemy: sposób wsparcia takich gospodarstw, rozwijanie kapitału społecznego oraz porządkowanie przestrzennego zagospodarowania wsi, aby chronić wartości krajobrazowe, chronić ekosystemy oraz obniżać koszty funkcjonowania infrastruktury technicznej i społecznej miejscowości wiejskich.

Podczas konferencji wielokrotnie podkreślano bardzo ważną rolę  społeczną i przyrodniczą małych gospodarstw, dających zatrudnienie oraz wytwarzających surowce na samo zaopatrzenie i na sprzedaż, dysponujących ok. 1/3 powierzchni lasów prywatnych i nieużytków. Znaczenie tych ostatnich dla ochrony i podtrzymania bioróżnorodności jest szczególnie ważne, a nieduża powierzchnia gospodarstw oraz ich rozłóg przyczyniają się do mozaikowatego krajobrazu. Rezygnacja posiadaczy drobnych gospodarstw rolnych z produkcji rolniczej i władania nimi zwiększyłoby stan posiadania innych gospodarstw rolnych lub przeznaczonych na inne cele. Wówczas uległby zmianie krajobraz tych rejonów, w których dominują obecnie gospodarstwa najmniejsze, a część użytków ekologicznych uległaby degradacji.