W odpowiedzi na pismo otrzymany projekt ustawy o szczególnych zasadach realizacji inwestycji w zakresie budowy zapory zapobiegającej migracji dzików na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, Zarząd KRIR przekazał Ministrowi Rolnictwa i Rozwoju Wsi informację, że podtrzymuje w całości uwagi do projektu uchwały Rady Ministrów w sprawie programu wieloletniego pod nazwą „Program budowy zapory zapobiegającej przemieszczaniu się dzików na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w celu zwalczania afrykańskiego pomoru świń na lata 2018-2022".
W uwagach tych samorząd rolniczy podkreślił, że propozycja budowy ogrodzenia wzdłuż granic z krajami, w których występuje wśród populacji dzików wirus ASF wychodzi naprzeciw postulatom zgłaszanym przez samorząd rolniczy, już w 2012 roku od czasu wystąpienia wirusa na terenach zachodniej Białorusi. Uchwała Rady Ministrów o budowie zapory wzdłuż granicy, w ocenie izb rolniczych, wydaje się być inwestycją konieczną, chociaż zbyt późno podjętą. Biorąc pod uwagę niewystarczające działania w zakresie zwalczania ASF u naszych wschodnich sąsiadów, zdaniem samorządu rolniczego, ogrodzenie w znacznym stopniu przyczyni się do powstrzymania migracji zarażonych dzików, a tym samym pozwoli skuteczniej eliminować napływ chorych osobników terytorium Polski.
Po analizie treści projektu, zwrócono jednak uwagę na kilka istotnych elementów budzących wątpliwości:
- przedstawiony harmonogram projektu zakłada rozłożenie całej inwestycji aż na trzy lata, a rozpoczęcie właściwych robót budowlanych na okres grudnia br. W opinii Zarządu KRIR, mając na uwadze narastający problem rozprzestrzeniania się wirusa ASF w Polsce oraz ryzyka napływu kolejnych przypadków zarażonych zwierząt zza wschodniej i północno-wschodniej granicy kraju, ogrodzenie powinno zostać wykonane w jak najkrótszym czasie i bez zbędnej zwłoki oraz bez konieczności prowadzenia długotrwałych procedur przetargowych. Pomimo, że program budowy ogrodzenia jest już mocno spóźniony – lecz jeśli ma być skuteczny to powinien być wdrożony w całości w tym roku. W roku 2018 powinna mieć miejsce budowa tej zapory na całej długości granicy północno-wschodniej z Ukrainą, Białorusią i Rosją, a także z pominiętą w projekcie Litwą. Kolejne lata trwania programu tj. 2019-2022 powinny być już tylko poświęcone niezbędnym remontom, naprawom, ponoszeniu kosztów dzierżawy terenów, kosztów eksploatacji i utrzymania zapory;
- nadzór nad realizacją i wykonaniem tego programu należałoby powierzyć nie tylko ministrowi właściwemu do spraw budownictwa, planowania i zagospodarowania przestrzennego oraz mieszkalnictwa ale rozszerzyć o Ministerstwo Środowiska i np. Ministerstwo Obrony Narodowej. Ministerstwo Środowiska ma doświadczenie i podległe PP Lasy Państwowe. Te posiadają Regionalne Dyrekcje Lasów i Nadleśnictwa, które na co dzień zajmują się ochroną i budową ogrodzeń dla tzw. młodników leśnych. Mają zatem ku temu możliwości techniczne i stosowne doświadczenie w budowie takich zapór;
- odnośnie proponowanych warunków technicznych ogrodzenia – wydaje się koniecznym, że aby zapobiec podkopywaniu siatki przez zwierzęta należy umocować ją w gruncie w sposób trwały do fundamentów, na trwałych słupkach np. betonowych, odpowiednio zabezpieczoną przed uszkodzeniami powodowanymi przez dzikie zwierzęta.
Dodatkowo jednak, w opinii do projektu ustawy o szczególnych zasadach realizacji inwestycji w zakresie budowy zapory zapobiegającej migracji dzików na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej Zarząd KRIR poinformował, że projekt ww. ustawy należy uzupełnić o:
- dodanie przepisów zapisów zabezpieczających rolników posiadających zobowiązania rolnośrodowiskowe, rolnośrodowiskowo-klimatyczne, ekologiczne oraz inne zobowiązania wobec ARiMR wynikające z PROW, aby w wyniku zmniejszenia powierzchni gospodarstw nie zostały naliczone sankcje lub nie nastąpiło wstrzymanie płatności lub zwrot uzyskanego dofinansowania;
- określenie podmiotu, sposobu naliczania i terminu wypłaty odszkodowania za utracone korzyści i płody rolne w przypadku wykorzystania nieruchomości na prace czasowe podczas budowy i napraw bieżących ogrodzenia (składowanie mat. budowlanych, dojazd do placu budowy, park maszynowy).
