W odpowiedzi na pismo z 12 marca 2014 roku, przekazane za pośrednictwem Kancelarii Prezesa Rady Ministrów, w sprawach dotyczących wystąpienia afrykańskiego pomoru świń (ASF) u dzików w Polsce, resort rolnictwa poinformował, że mając na uwadze pogarszającą się sytuację na rynku wieprzowiny, w tym spadek cen oraz problemy z eksportem polskiego mięsa wieprzowego, na posiedzeniu Komitetu ds. Wspólnej Organizacji Rynków w dniu 20 lutego 2014 r. Polska poinformowała Komisję Europejską o problemach występujących na polskim rynku wieprzowiny. Przedstawiciel Polski podkreślił, że cena wieprzowiny w Polsce obniża się od początku lutego 2014 r., występują także problemy z eksportem. Zaapelował do Komisji Europejskiej o podjęcie działań mających na celu poprawę sytuacji na rynku wieprzowiny. Komisja Europejska poinformowała, że ściśle monitoruje sytuację na tym rynku, prowadzone są także negocjacje ze stroną rosyjską mające na celu zniesienie embarga na przywóz wieprzowiny z Unii Europejskiej wprowadzonego przez ten kraj.

Pismem z dnia 24 lutego 2014 r. Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi wystąpił do Komisarza ds. Rolnictwa i Rozwoju Wsi z wnioskiem o podjęcie szybkich i zdecydowanych działań z wykorzystaniem istniejącego instrumentarium wsparcia rynku. We wniosku zwrócono uwagę, że Polska obserwuje z rosnącym niepokojem rozwój sytuacji na rynku wieprzowiny, wynikający z pojawienia się przypadków afrykańskiego pomoru świń u dzików w Unii Europejskiej, a w konsekwencji wprowadzenia ograniczeń w imporcie mięsa wieprzowego z UE przez niektóre państwa trzecie, szczególnie Federację Rosyjską. W przypadku Polski skutki te są tym dotkliwsze, że wykryte na terenie kraju przypadki ASF u dzików spowodowały konieczność utworzenia stref zagrożonych, objętych szeregiem zakazów i nakazów, a restrykcje w zakresie importu z Polski wprowadziły państwa trzecie stanowiące głównych partnerów handlowych Polski, tj. Federacja Rosyjska, Białoruś, Japonia czy Chińska Republika Ludowa.

Na początku marca 2014 r. Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi ponownie wystąpił do Komisarza ds. Rolnictwa i Rozwoju Wsi z wnioskiem o uruchomienie nadzwyczajnych środków wsparcia rynku wieprzowiny w formie pomocy finansowej dla producentów świń prowadzących działalność w strefie objętej restrykcjami wynikającymi z przepisów weterynaryjnych, a także dopłat do prywatnego przechowywania mięsa wieprzowego oraz refundacji wywozowych, celem złagodzenia postępującego spadku cen oraz występujących w całej Polsce problemów ze zbytem świń. Decyzja o ewentualnym uruchomieniu powyższych środków wsparcia musi być podjęta przez Komisję Europejska. Na spotkaniu Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z Komisarzem, które odbyto się w dniu 6 marca 2014 r., zapadła wstępna decyzja o akceptacji uruchomienia nadzwyczajnych środków wsparcia dla producentów świń w strefie objętej restrykcjami wynikającymi z przepisów weterynaryjnych. Rozporządzenie Komisji Europejskiej w tej sprawie zostało przyjęte na posiedzeniu Komitetu ds. Wspólnej Organizacji Rynków w dniu 20 marca 2014 r. Aktualnie oczekuje na publikację w Dzienniku Urzędowym UE.

Kwestia uruchomienia innych instrumentów wnioskowanych przez Polskę, w tym dopłat do prywatnego przechowywania wieprzowiny jest przez Komisję Europejska nadal analizowana, co Komisja potwierdziła również na posiedzeniu Komitetu w dniu 20 marca 2014 r., w związku z ponownym wnioskiem Polski w tej sprawie. Komisja poinformowała, Ze na bieżaco monitoruje sytuację rynkowa pod tym kątem.

Równocześnie mając na względzie korzystna sytuację epizootyczna w zakresie ASF (brak nowych przypadków) podjęto działania zmierzające do zminimalizowania do niezbędnego minimum środków stosowanych w obszarze objętym ograniczeniami oraz zmniejszenia tego obszaru. W związku z powyższym w dniu 19 marca 2014 r. weszło w życie rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 19 marca 2014 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie zarządzenia środków w związku z wystąpieniem u dzików afrykańskiego pomoru świń (Dz. U. poz. 354). Ponadto w dniu 19 marca 2014 r. weszło w życie rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 19 marca 2014 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie wymagań weterynaryjnych przy produkcji mięsa przeznaczonego na użytek własny (Dz. U. poz. 356). Nowe przepisy prawa maja na celu rozwiązanie problemów logistycznych z odbiorem świń bezpośrednio z gospodarstw i ułatwią ich przemieszczanie do rzeźni oraz umożliwią wykorzystanie na własne potrzeby zdatnego do spożycia mięsa świń poddanych ubojowi w gospodarstwach zlokalizowanych na objętych ograniczeniami obszarach.

W dniu 29 marca 2014 r. zostało opublikowane rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) nr 324/2014 z dnia 28 marca 2014 r. przyjmujące nadzwyczajne środki wspierania rynku wieprzowiny w Polsce (Dz. Urz. UE L 95 z 29.03.2014, str. 24). Rozporządzenie weszło w życie 30 marca br. Zgodnie z postanowieniami ww. rozporządzenia producentowi rolnemu, który był posiadaczem świń pochodzących z obszarów dotkniętych ograniczeniami weterynaryjnymi w związku ze zwalczaniem afrykańskiego pomoru świń i świnie te zostały ubite w okresie od 26 lutego do 25 maja 2014 roku przysługuje wsparcie finansowe.

W dniu 29 marca 2014 r. opublikowano decyzję wykonawcza Komisji z dnia 27 marca 2014 r. w sprawie środków kontroli w zakresie zdrowia zwierząt w odniesieniu do afrykańskiego pomoru świń w niektórych państwach członkowskich (notyfikowana jako dokument nr C(2014) 1979) zmieniająca obszar objęty ograniczeniami weterynaryjnymi.

Rekompensaty dla producentów rolnych będą przysługiwały za dostarczone do ubojni świnie z terenów, które obejmowały:

A. W okresie od 26 lutego do dnia wejścia w życie ww. decyzji:

• powiat sejneński;
• w powiecie augustowskim gminę Płaska, gminę Lipsk, gminę Sztabin;
• powiat sokolski;
• w powiecie białostockim: gminę Czarna Białostocka, gminę Supraśl, gminę Zabłudów, gminę Michałowo, gminę Gródek;
• powiat hajnowski;
• powiat bielski;
• powiat siemiatycki;
• powiat łosicki;
• powiat bialski wraz z miastem Biała Podlaska;
• powiat włodawski.

B. Od dnia wejścia w życie ww. decyzji z terenów województwa podlaskiego:

• w powiecie sejneńskim: gminę Giby i gminę Sejny wraz z miastem Sejny;
• w powiecie augustowskim: gminę Lipsk i gminę Płaska;
• w powiecie białostockim: gminę Czarna Białostocka, gminę Gródek, gminę Supraśl, gminę Wasilków i gminę Michałowo;
• w powiecie sokólskim: gminę Dąbrowa Białostocka, gminę Janów, gminę Krynki,
• gminę Kuźnica, gminę Nowy Dwór, gminę Sidra, gminę Sokółka i gminę Szudziałowo.

Wsparcie finansowe (rekompensaty) będzie udzielane do świń o masie od 50 kg oraz macior o masie od 160 kg. Wsparcie to określono na poziomie 35,7 euro/100 kg masy tuszy. W przypadku tusz o masie powyżej 100 kg wsparcie będzie ograniczone do 35,7 euro/tuszę. W przypadku tusz poniżej 100 kg poziom wsparcia będzie odpowiednio redukowany. Producenci chcący uzyskać wsparcie będą składać wnioski do Agencji Rynku Rolnego. W celu udokumentowania posiadania i sprzedaży świń wnioskodawcy będą zobligowani do przedstawienia kopii:

• faktur sprzedaży świń
• świadectw zdrowia świń i pozwoleń na przemieszczanie świń objętych fakturami

oraz informacji o masie sprzedanych zwierząt.

Ponadto MRiRW poinformowało, że obecnie Agencja Rezerw Materiałowych jest w trakcie realizacji decyzji Ministra Gospodarki dotyczącej utworzenia rezerw strategicznych półtusz wieprzowych wyprodukowanych z trzody chlewnej pochodzącej ze strefy objętej ograniczeniami.

Przedstawiając powyższe, resort zapewnił, że nieustannie podejmowane są działania zmierzające do uruchomienia wsparcia rynku wieprzowiny oraz ograniczenia negatywnych skutków dla producentów trzody chlewnej, przetwórców i eksporterów, spowodowanych pojawieniem sic przypadków afrykańskiego pomoru świń u dzików na terytorium Polski.