W odpowiedzi na pisma z dnia 20 lutego br. znak KRIR/JK1275/2014 oraz z dnia 26 lutego br. znak KRIR/JK/294/2014 dotyczące sytuacji rolników w związku z wystąpieniem afrykańskiego pomoru świń (ASF) u dzików na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w dniu 17 marca 2014r. Ministerstwo Rolnictwa i Rozowju Wsi przesłało poniższe informacje.
W związku z wcześniej wykrytymi przypadkami ASF na Litwie i związanym z tym embargiem Federacji Rosyjskiej na eksport wieprzowiny z państw członkowskich UE, Polska wystąpiła do Komisji Europejskiej z formalnym wnioskiem o zaplanowanie właściwych mechanizmów finansowania ewentualnej akcji zwalczania oraz likwidacji skutków ekonomicznych wystąpienia afrykańskiego pomoru świń w państwach członkowskich, w których wystąpi choroba. Wniosek w tej sprawie został szczegółowo omówiony podczas posiedzenia Rady Ministrów UE dnia 17 lutego 2014 r. W tym samym dniu potwierdzono jeden przypadek ASF na terytorium RP u padłego dzika z powiatu sokólskiego w województwie podlaskim.
Mając na uwadze pogarszającą się sytuację na rynku wieprzowiny, w tym spadek cen oraz problemy z eksportem polskiego mięsa wieprzowego, na posiedzeniu Komitetu ds. Wspólnej Organizacji Rynków w dniu 20 lutego 2014 r. Polska poinformowała Komisję Europejską o problemach występujących na polskim rynku wieprzowiny. Przedstawiciel Polski podkreślił, że cena wieprzowiny w Polsce obniża się od początku lutego 2014 r., występują także problemy z eksportem. Zaapelował do Komisji Europejskiej o podjęcie działań mających na celu poprawę sytuacji na rynku wieprzowiny. Komisja Europejska poinformowała, że ściśle monitoruje sytuacją na tym rynku, prowadzone są także negocjacje ze stroną rosyjską mające na celu zniesienie embarga na przywóz wieprzowiny z Unii Europejskiej wprowadzonego przez to państwo.
Ponadto, pismem z dnia 24 lutego 2014 r. Ministerstwo wystąpiło do Komisarza ds. Rolnictwa i Rozwoju Wsi z wnioskiem o podjecie szybkich i zdecydowanych z wykorzystaniem istniejącego instrumentarium wsparcia rynku. We wniosku zwrócono uwagę, że Polska obserwuje z rosnącym niepokojem rozwój sytuacji na rynku wieprzowiny, wynikający z pojawienia się przypadków afrykańskiego pomoru świń u dzików w Unii Europejskiej, a w konsekwencji wprowadzenia ograniczeń w imporcie mięsa wieprzowego z UE przez niektóre państwa trzecie, szczególnie Federację Rosyjską. W przypadku Polski skutki te są tym dotkliwsze, ze wykryte na terenie kraju przypadki ASF u dzików spowodowały konieczność utworzenia obszarów objętych ograniczeniami, na których stosuje szereg zakazów i nakazów wynikających z przepisów weterynaryjnych, a restrykcje eksportowe dotyczą państw trzecich stanowiących głównych partnerów handlowych Polski, tj. Federacja Rosyjska, Białoruś, Japonia czy Chińska Republika Ludowa.
Na początku marca 2014 r. Ministerstwo ponownie wystąpiło do Komisarza ds. Rolnictwa i Rozwoju Wsi z wnioskiem o uruchomienie nadzwyczajnych grodków wsparcia rynku wieprzowiny w formie pomocy finansowej dla producentów świń prowadzących działalność w strefie objętej restrykcjami wynikającymi z przepisów weterynaryjnych, a także dopłat do prywatnego przechowywania mięsa wieprzowego oraz refundacji wywozowych, celem złagodzenia postępującego spadku cen oraz występujących w całej Polsce problemów ze zbytem świn. Decyzja o ewentualnym uruchomieniu powyższych grodków wsparcia musi być podjęta przez Komisję Europejską.
W przypadku nadzwyczajnych środków wsparcia rynku wieprzowiny dla producentów świn prowadzących działalność w strefie objętej ograniczeniami wynikającymi z przepisów weterynaryjnych, wnioskowano o rekompensaty utraconych przychodów dla producent6w, z tytulu sprzedaży świn przeznaczonych do uboju oraz prosiąt po zaniżonej cenie. Zgodnie z wnioskiem, program rekompensat dla rolników ma być stosowany od daty wprowadzenia ograniczeń na wyznaczonym przepisami obszarze Polski, tj. od 18 lutego br.
Na spotkaniu z Komisarzem ds. Rolnictwa i Rozwoju Wsi, które odbyło się w dniu 6 marca 2014 r., zapadła wstępna decyzja o akceptacji uruchomienia nadzwyczajnych środków wsparcia dla producentów świń w strefie objętej restrykcjami wynikającymi z przepisów weterynaryjnych. Aktualnie przygotowywane jest rozporządzenie Komisji Europejskiej w tej sprawie, które będzie zawierało szczegóły dotyczące programu pomocy finansowej polskim rolnikom. Następnie konieczne będzie wydanie przepisów krajowych.
Wniosek dotyczący pozostałych instrumentów wnioskowanych przez Polskę, w tym uruchomienia dopłat do prywatnego przechowywania wieprzowiny jest natomiast przez Komisję Europejską nadal analizowany.
W kwestii działań informacyjnych uprzejmie wyjaśniam, że wiadomość o braku zagrożenia dla zdrowia i życia ludzi oraz braku zagrożeń dla bezpieczeństwa zdrowotnego żywności w związku z wystąpieniem na terytorium Polski afrykańskiego pomoru została zamieszczona na stronach Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi, Głównego Inspektoratu Weterynarii, Ministerstwa Zdrowia oraz Głównego Inspektoratu Sanitarnego. Ponadto kwestia bezpiecznej polskiej żywności, w szczególności mięsa wieprzowego i produktów wieprzowych, jest poruszana na konferencjach prasowych i innych wystąpieniach publicznych. Ministerstwo prowadzi działania mające na celu rozpowszechnienie informacji wśród jak najszerszego grona zainteresowanych odbiorców.
W odniesieniu do propozycji zredukowania populacji dzików uprzejmie informuję, że na obszarach objętych ograniczeniami, polowania i odłowy zwierząt łownych mogą być przeprowadzone po uzyskaniu zgody powiatowego lekarza weterynarii. Powyższa zgoda jest wyrażana po przeprowadzeniu analizy ryzyka, która wykaże, że polowanie nie spowoduje zagrożenia rozprzestrzenienia się afrykańskiego pomoru świn. Na pozostałych terytorium kraju odstrzał dzików prowadzony jest zgodnie z planem łowieckim.
Ponadto każdy dzik odstrzelony na obszarach objętych ograniczeniami jest niezwłocznie dostarczany wraz z wszystkimi częściami ciała do punktów skupu dziczyzny tub zakładu obróbki dziczyzny położonego na tym obszarze.
Tusze, wszystkie części ciała oraz skóry odstrzelonych dzików, o których mowa powyżej mogą być przemieszczane wyłącznie po otrzymaniu potwierdzenia ujemnego wyniku badania laboratoryjnego w kierunku afrykańskiego pomoru
Ponadto powiatowy lekarz weterynarii pobiera próbki do badań w kierunku afrykańskiego pomoru świn z każdego dzika padłego tub odstrzelonego na obszarze objętym ograniczeniami, lub dostarczonego do położonego na tym obszarze skupu dziczyzny lub zakładu obróbki dziczyzny.
Jednocześnie pragnę poinformować, że Ministerstwo Środowiska rozważa wniosek Lasów Państwowych, by przy okazji opracowywania rocznych planów łowieckich na łowiecki rok gospodarczy 2014/2015, odstrzał dzików stanowił 110-120% stanu wiosennego, w celu racjonalnej kontroli populacji dzików.
Całkowita redukcja populacji dzików jest natomiast niecelowa z uwagi na bardzo dużą ingerencję w Środowisko naturalne i może doprowadzić do zachwiania równowagi w przyrodzie. Depopulacja dzików na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, a w szczególności na terenach graniczących z Republiką Białorusi, może spowodować przepłaszanie zwierzyny łownej, w tym dzików, powodując wzrost zagrożenia zawleczenia wirusa afrykańskiego pomoru świn na tereny naszego państwa położone znacznie dalej od granicy z Białorusią.
Niezależnie od powyższego pragnę poinformować, że za podejmowanie działań z zakresu planowych odstrzałów dzików, w celu utrzymania ich populacji na założonym w Polsce poziomie, odpowiada Minister Środowiska.
Ponadto w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi, został powołany Zespól ds. łagodzenia skutków związanych z wystąpieniem przypadków afrykańskiego pomoru świń, który w szczególności zajmuje sic analizą skutków społeczno- ekonomicznych oraz wypracowywaniem propozycji rozwiązań. W pracach ww. Zespołu mogą brać udział osoby zaproszone, nie będące członkami Zespołu, których wiedza jest przydatna do realizacji jego zadań.
