W dniu 9 listopada br., w gmachu Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi odbyło się Posiedzenie Rady do spraw Kobiet i  Rodzin z Obszarów Wiejskich przy Krajowej Radzie Izb Rolniczych. W ramach posiedzenia Rady dyskutowano na następujące tematy: polityka w ramach działań dla rodzin wiejskich, potencjał energii odnawialnej na terenach wiejskich, dostęp do edukacji, "Mama +" dodatek czy emerytura, Ekoschematy - obowiązek od 2023r., propozycje zmian do Ustawy o Ubezpieczeniu Społecznym Rolników.

W  spotkaniu uczestniczyli:  z ramienia Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi - Pani Anna Gembicka - Sekretarz Stanu  w  MRiRW oraz przedstawiciele poszczególnych Departamentów: Pani Magdalena  Nowicka, Z-ca  Dyrektora Departamentu Płatności Bezpośrednich razem z pracownikami (Pani Beata Kowalczyk, Pani Magdalena Siedlecka- Słowikowska, Pani Ewa Szymborska), przedstawiciele Departamentu Oświaty i Polityki Społecznej (Pani Joanna Jałosińska, Pani Magdalena Zawadzka, Pani Agnieszka Maruszak), z Dep. Nieruchomości i Infrastruktury Wsi, Pan Wiśniewski Jarosław,  z Ministerstwa Rodziny i Polityki Społeczne Pan Miłoszewski Konrad,  Dep. Wspólnej Polityki Rolnej , Pan Saltarski Przemysław.

Pani Minister A. Gembicka stwierdziła, że dzięki licznym programom prowadzonym przez Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi  z roku na rok poprawia się jakość życia i bezpieczeństwo polskich rodzin. Szczególnie mieszkańcy wsi odczuwają na co dzień efekty działania wsparcia udzielanego rodzinom. Ponad połowa środków z programu Rodzina 500+ trafia każdego miesiąca na wieś. Także większość dzieci objętych tych wsparciem pochodzi z terenów wiejskich”, dzięki takim programom społecznym jak Rodzina 500 + czy Dobry Start oraz dobrej sytuacji na rynku pracy, której towarzyszy regularny wzrost wynagrodzeń, w tym płacy minimalnej poprawiła się jakość życia polskich rodzin, szczególnie tych najbiedniejszych, mieszkających na wsi. Regularny spadek poziomu ubóstwa na wsi najlepiej jednak widać porównując te dane z rokiem 2015, czyli przed wprowadzeniem programu Rodzina 500+. 

Omawiany był także temat świadczenia tzw. Mama 4+. Kto może otrzymać rodzicielskie świadczenie uzupełniające? Co do zasady prawo do świadczenia mogą uzyskać kobiety, które nie pracowały zawodowo– matki, które urodziły i wychowały bądź wychowały co najmniej czwórkę dzieci, po osiągnięciu wieku 60 lat. Ojciec, który wychował co najmniej czwórkę dzieci, będzie mógł skorzystać z prawa do tego świadczenia po osiągnięciu wieku 65 lat, w przypadku śmierci matki dzieci albo porzucenia dzieci przez matkę lub w przypadku długotrwałego zaprzestania wychowywania dzieci przez matkę.

Świadczenie może być przyznane tylko w przypadku, gdy matka lub ojciec dzieci nie posiada dochodu zapewniającego niezbędne środki utrzymania, albo ma prawo do emerytury lub renty w wysokości niższej niż wysokość najniższej emerytury. Świadczenie nie przysługuje osobie uprawnionej do emerytury lub renty w wysokości co najmniej najniższej emerytury.

   W dalszej części posiedzenia dyskutowano o rozwoju sieci szkół rolniczych prowadzonych przez Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi . Przejmowane szkoły uzupełnią istniejącą sieć szkół ministerialnych, która liczy już 61 placówek w całym kraju. Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi pełni dla nich obecnie funkcję organu prowadzącego i sprawującego nadzór pedagogiczny. Przejęcie szkół dotychczas prowadzonych przez powiaty daje możliwość szerszej promocji kształcenia rolniczego, unowocześniania procesu dydaktycznego i wprowadzania nowych kierunków kształcenia dostosowanych do zapotrzebowania regionalnego rynku pracy i wymogów współczesności. Nieustanny rozwój techniki i technologii stosowanych w rolnictwie, bezpieczeństwo żywności, zmieniające się wciąż potrzeby konsumentów, wzrost jakości życia na wsi oraz konieczność efektywnego wykorzystania istniejących zasobów rolnictwa – to wszystko sprawia, że przed rolniczym szkolnictwem zawodowym stawiane są wciąż nowe wymogi. Samorządy powiatowe, rozumiejąc konieczność unowocześniania bazy dydaktycznej i materialnej wobec swoich skromnych możliwości finansowych, decydują się na przekazanie prowadzonych przez siebie szkół rolniczych pod skrzydła Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Współgra to z planami resortu rolnictwa, który zamierza stworzyć sieć szkół pokrywających zapotrzebowanie lokalnego rynku pracy i ułatwiających dostęp do kształcenia rolniczego na wysokim poziomie. W tym względzie przejmowane szkoły będą miały za zadanie unowocześnić obszary swojego dotychczasowego funkcjonowania, zarówno pod kątem samej organizacji dydaktyki, właściwego przygotowania kadry pedagogicznej, jak również aktywnego włączenia uczniów i ich rodziców, a także przedstawicieli środowiska lokalnego, w tym pracodawców, w tworzenie nowego wizerunku szkoły.

            W dalszej części posiedzenia przedstawione zostały odnawialne źródła energii, a szczególnie fotowoltaika i pompy ciepła, które  na dobre rozgościły się w polskim krajobrazie. Dotychczas, po rozwiązania OZE najczęściej sięgali właściciele gospodarstw domowych. Wciąż potrzeba jednak aktywizacji, m.in. regionów rolniczych. Dlatego wdrażany jest nowy program Energia Dla Wsi, który ma zapewnić dotacje do OZE m.in. dla gospodarstw rolnych.

            Następnie rozmawiano o potencjale Energii Odnawialnej. Współczesną alternatywą dla konwencjonalnych surowców energetycznych stanowią odnawialne źródła energii (OZE) takie jak energia: wiatru, promieniowania słonecznego, fal, prądów i pływów morskich. Energia aerotermalna, geotermalna i hydrotermalna, a także hydroenergia oraz energia otrzymywana z biomasy, biogazu, biogazu rolniczego i z biopłynów. Sektor odnawialnych źródeł energii powinien być jednym z ważniejszych punktów w polityce rozwoju danego regionu.

Następnie dyskutowano na tematy ,,Jak będą warunkowane płatności bezpośrednie” w nowej Wspólnej Polityce Rolnej Unii Europejskiej?  Jakie ekoschemty i ile ich będzie w nowej polityce? Ile z nich będą musieli realizować rolnicy?

Pani Dyrektor Magdalena Nowicka przedstawiła informację, że w  nowej WPR wspomniane zazielenienie i wzajemna zgodność łączą się i powstaje nowa, wzmocniona warunkowość. Rolnicy, żeby mogli otrzymać płatności bezpośrednie, będą musieli przestrzegać nowych zasad. Dodatkowymi płatnościami będą także ekoschematy w I filarze, a za ich realizację rolnicy będą wynagradzani. Działania rolno-środowiskowe, tak jak to jest w obecnej polityce, pozostaną w II filarze polityki rolnej. Co do zasady podobnie jak obecnie rolnicy, którzy nie będą spełniać określonych wymagań, czyli odejdą od warunkowości, będą mieli obniżane płatności bezpośrednie o ok. 3 proc. Ekoprogramy to nic innego, jak tylko nowy rodzaj płatności bezpośrednich. Ich realizacja jest dobrowolna dla rolników, ale obowiązkowa dla państw członkowskich Unii Europejskiej. W ramach negocjacji nowej polityki ustalono minimalne poziomy kwot pieniężnych, jakie kraje członkowskie muszą przeznaczyć na ich realizację. Ten poziom został ustalony na 25 proc. Oznacza to, że jedną czwartą kwoty, jaką Polska przeznacza na dopłaty bezpośrednie (ok. 900 mln euro), musi w nowej polityce skierować na płatności w ramach ekoschematów. Dotychczas, czyli w obecnej WPR, Polska na programy rolno-środowiskowe i płatności na rolnictwo ekologiczne przeznacza ok. 260 mln euro. Jak widać z zestawienia powyższych kwot, realizacja ekoprogramów pochłonie o wiele większe środki finansowe od 2023 r. w porównaniu do tych wydatkowanych obecnie na cele środowiskowe. Warto nadmienić, że te środki będą rozliczane w okresach rocznych, a nie jak dotychczas dłuższych, często według zasady n+2. Ekoschematy – przynajmniej takie jest założenie polityki rolnej – mają być dostępne dla jak największej liczby rolników, a ich realizacja ma zapewnić osiągnięcie jak największych efektów środowiskowych. Dlatego też resort rolnictwa zaproponował bardzo szeroki wachlarz praktyk, z których powinni korzystać rolnicy. Co do zasady te płatności bezpośrednie będą wypłacane do powierzchni, a ich wysokość została wyliczona na podstawie utraconych przychodów i dodatkowych kosztów.

Obecnie resort rolnictwa chce, żeby producenci rolni od 2023 r. korzystali z 14 podstawowych ekoschematów oraz dwóch szerokich, obejmujących dobrostan zwierząt i rolnictwo ekologiczne. Środki finansowe przypisane poszczególnym schematom (koperty finansowe) zostały oszacowane na podstawie informacji pozyskanych nie tylko z Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, lecz także od ekspertów, instytutów naukowych czy też ze spisu rolnego przeprowadzonego przez Główny Urząd Statystyczny.

 Na posiedzeniu przedstawione zostały na Ważne zmiany dotyczące podlegania ubezpieczeniu społecznemu rolników obowiązujące od 15 czerwca 2022 r.

Zgodnie z art. 5c ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników od 15 czerwca 2022 r. rolnicy i domownicy, którzy podlegają ubezpieczeniu społecznemu rolników w pełnym zakresie z mocy ustawy (działalność rolnicza prowadzona w gospodarstwie powyżej 1 ha przeliczeniowego lub dział specjalny produkcji rolnej) podlegają nadal temu ubezpieczeniu, pomimo objęcia ich ubezpieczeniem społecznym w ZUS z tytułu wykonywania następujących aktywności:

1. pobierania świadczenia integracyjnego lub stypendium w okresie odbywania szkolenia, stażu lub przygotowania zawodowego dorosłych , na które zostali skierowani przez powiatowy urząd pracy,
2. pobierania stypendium w okresie odbywania szkolenia, stażu lub przygotowania zawodowego dorosłych, na które zostali skierowani przez inne niż powiatowy urząd pracy podmioty kierujące na szkolenie, staż lub przygotowanie zawodowe dorosłych,
3. pobierania stypendium na podstawie przepisów o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy w okresie odbywania studiów podyplomowych,
4. pełnienia czynnej służby wojskowej jako żołnierz niezawodowy,
5. odbywania służby zastępczej.

Rolnicy i domownicy, spełniający omówione wyżej warunki, mogą w każdym czasie odstąpić od ubezpieczenia społecznego rolników, składając w KRUS oświadczenie w tej sprawie. Ubezpieczenie to ustaje jednak nie wcześniej niż od dnia, w którym oświadczenie o odstąpieniu od ubezpieczenia zostało złożone w KRUS.

 Nowe przepisy dają rolnikom i domownikom jednocześnie możliwość „przywrócenia” do ubezpieczenia społecznego rolników, za okresy przypadające przed dniem 15 czerwca 2022 r., za które zostali wyłączeni z tego ubezpieczenia decyzją Kasy w związku z podleganiem ubezpieczeniu społecznemu w ZUS z wyżej wymienionych tytułów.

Przywrócenie do ubezpieczenia społecznego rolników wymaga złożenia w jednostce organizacyjnej Kasy wniosku  w tej sprawie w terminie 6 miesięcy od daty wejścia w życie powyższych zmian, tj. od 15 czerwca do 15 grudnia 2022 r.

WAŻNE ! 

• Fakt podjęcia wyżej wymienionych aktywności należy zgłosić do KRUS, gdyż może to mieć wpływ na prawo do świadczeń z ubezpieczenia zdrowotnego osoby zainteresowanej, jak i członków jej rodziny zgłoszonych przez nią do tego ubezpieczenia. 
• Rolnicy i domownicy w okresie podlegania ubezpieczeniu społecznemu rolników przy jednoczesnym podleganiu ubezpieczeniu społecznemu w ZUS, nie mają możliwości skorzystania z prawa do finansowania ze środków budżetu państwa składek na ubezpieczenie emerytalno – rentowe w związku ze sprawowaniem osobistej opieki nad dzieckiem.