Odpowiadając na pismo z dnia 7 stycznia 2019 r. w sprawie wniosków zgłoszonych podczas VIII Konferencji Rady do spraw Kobiet i Rodzin z Obszarów Wiejskich przy Krajowej Radzie Izb Rolniczych, która odbyła się w dniach 26-27 listopada 2018 r., Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi przedstawił poniższe wyjaśnienia. 

1. Wniosek o wydłużenie z przedziału wiekowego dla osób chcących skorzystać z programu „Młody Rolnik”.

W przypadku Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013, jak i obecnego Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020, maksymalny wiek osoby ubiegającej się o premię dla młodych rolników (40 lat) został określony w przepisach prawa Unii Europejskiej (rozporządzenie Rady (WE) nr 1698/2005 z dnia 20 września 2005 r. w sprawie wspierania rozwoju obszarów wiejskich przez Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (EFRROW) oraz Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1305/2013 z dnia 17 grudnia 2013 r. w sprawie wsparcia rozwoju obszarów wiejskich przez Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (EFRROW)).

W związku z powyższym należy stwierdzić, iż wymóg dotyczący maksymalnego wieku młodych rolników, jako wynikający wprost z przepisów prawa UE, nie może być zmieniony przez państwo członkowskie.

Pragnę jednocześnie wskazać, że również w przypadku okresu programowania na lata  2021 - 2027,  projektowane przepisy określają wiek młodego rolnika, jako nie przekraczający 40 lat.

2. Wniosek o zwiększenie emerytur do minimum średniej krajowej.

W Polsce rolnicy posiadają własny, odrębny od powszechnego, system ubezpieczenia społecznego. U podstaw tego podziału leży nie tylko specyfika pracy w gospodarstwie rolnym, ale przede wszystkim sposób finansowania tego systemu. Rozdzielność unormowań ubezpieczenia społecznego rolników od powszechnego systemu ubezpieczeń społecznych powoduje, że powyższe systemy rządzą się odrębnymi regułami i to zarówno co do składek na ubezpieczenie społeczne, jak i w szczególności co do zasady przyznawania, wypłaty i wysokości świadczeń z ubezpieczenia.

Zgodnie z przepisami ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (Dz. U. z 2017 r. poz. 2336, z późn. zm.), emerytura rolnicza składa się z dwóch części: części składkowej i części uzupełniającej. Część składkowa stanowi część ubezpieczeniową świadczenia emerytalnego. Jej wysokość uzależniona jest od długości stażu ubezpieczeniowego i wysokości emerytury podstawowej.

Część składkowa jest niska ze względu na to, że jest pochodną opłacanych składek na ubezpieczenie społeczne rolników, które z kolei są dostosowane do możliwości finansowych rolników. Ze względu na ograniczoną wysokość części składkowej, ww. ustawa przewiduje uzupełnienie emerytury i renty rolniczej o część uzupełniającą. Wysokość części uzupełniającej wynosi ok. 90% emerytury podstawowej. Warunkiem wypłaty części uzupełniającej świadczenia emerytalno-rentowego rolniczego, finansowanej w całości z budżetu państwa, a więc będącej de facto emeryturą państwową jest zaprzestanie prowadzenia działalności rolniczej w myśl przepisów ustawy
o ubezpieczeniu społecznym rolników, co często łączy się z przekazaniem gospodarstwa rolnego, aby nie przerywać prowadzonej w nim działalności rolniczej. W ten sposób państwo finansuje jeden
z instrumentów polityki rolnej – stymulowanie wymiany pokoleniowej wśród właścicieli gospodarstw rolnych.

Należy mieć na względzie, że mimo, iż świadczenia emerytalno-rentowe rolnicze są na niskim poziomie, dotacja z budżetu państwa do Funduszu emerytalno-rentowego, z którego są wypłacane emerytury rolnicze, corocznie wzrasta i w 2019 r. osiągnie ponad 17 mld. zł. Z tego wynika, że podwyżka świadczeń musiałaby się wiązać z podwyżką składek albo znalezieniem dodatkowych środków w budżecie państwa.

Jeżeli mowa o wyższej dotacji budżetowej, trzeba pamiętać, że od wielu lat formułowane są stałe zalecenia Rady UE w stosunku do Polski, wśród których jest zalecenie odnośnie ubezpieczenia społecznego rolników, gdzie podnoszona jest pośrednio kwestia zbyt dużej rozpiętości pomiędzy składkami ubezpieczonych, a dotacją z budżetu państwa na sfinansowanie świadczeń emerytalno-rentowych rolniczych. Zatem trudno jest oczekiwać radykalnego podwyższenia świadczeń rolniczych ponad dotychczasowy poziom.  

Niemniej, jednak w celu poprawy sytuacji osób, które pobierają najniższe świadczenia emerytalno-rentowe, od marca br. wprowadzono nowe rozwiązania i zasady w zakresie waloryzacji świadczeń emerytalno-rentowych. Wypracowane mechanizmy waloryzacji, uwzględniają z jednej strony potrzeby socjalne świadczeniobiorców, a z drugiej bieżącą sytuację gospodarczą, stan budżetu państwa i finansów ubezpieczeń społecznych. Od sytuacji finansowej państwa zależy bowiem możliwość przeznaczenia dodatkowych kwot na wsparcie najuboższych emerytów i rencistów.

W 2019 r. najniższa emerytura wzrosła z 1029,80 zł do kwoty 1100 zł. Ponadto, wszystkie emerytury i renty zostały podwyższone wskaźnikiem waloryzacji, który wyniósł 102,86%, nie mniej jednak niż o 70 zł. Zastosowanie w 2019 r. zasad waloryzacji procentowej, z gwarancją minimalnej podwyżki, zapewnia nie tylko ochronę realnej wartości wszystkich wypłacanych świadczeń emerytalno-rentowych, lecz wychodzi naprzeciw oczekiwaniom wyższych podwyżek przez większość emerytów i rencistów. Jest to szczególnie korzystne w stosunku do osób uprawnionych do świadczeń emerytalno-rentowych rolniczych.

3. Wniosek o zwiększenie działania Ośrodków Doradztwa Rolniczego, obejmując wszystkie gospodarstwa, wliczając faktyczną opłacalność w produkcji rolniczej tym samym poprawiając warunki ekonomiczne gospodarstw.

Funkcjonowanie ODR-ów regulują przepisy ustawy z 22 października 2004 r. o jednostkach doradztwa rolniczego (Dz.U. z 2018 r. poz.711 z późn.zm.). Wymagania unijne dotyczące systemu doradztwa rolniczego zostały określone w rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE)
nr 1306/2013 z dn. 17 grudnia 2013 r. w sprawie finansowania polityki rolnej, zarzadzania nią i monitorowania jej oraz uchylające rozporządzenia Rady (EWG) nr 352/78, (WE) nr 165/94, (WE) nr 814/2000, (WE) nr 1290/2005 i (WE) nr 485/2008. Zgodnie z rozporządzeniem 1306/2013, Państwa członkowskie zapewniają dostępność do usług doradztwa rolniczego. Jednak korzystanie z doradztwa rolniczego w Polsce jest dobrowolne, a z usług doradztwa korzystają zainteresowani rolnicy i mieszkańcy obszarów wiejskich. Rolnicy korzystają nie tylko z usług ODR-ów, ale również innych podmiotów, takich jak prywatne podmioty doradcze, instytuty naukowe, związki branżowe, itp.

W związku z powyższym, nie jest zasadne nałożenie na ODR-y obowiązku objęcia doradztwem wszystkich gospodarstw. Szkolenia na temat rozwiązywania problemów organizacyjno-ekonomicznych gospodarstw i rachunkowości rolnej prowadzone są przez ODR-y w ramach zadań ustawowych. Jednocześnie, należy zauważyć, że art. 4 ust. 2 ww. ustawy nakłada obowiązek realizacji wielu innych zadań, równie ważnych dla zapewnienia zrównoważonego rozwoju rolnictwa i obszarów wiejskich oraz podniesienia konkurencyjności gospodarstw rolnych.

Ponadto pragnę poinformować, że ODR-y podlegają pod ministra właściwego do spraw rozwoju wsi dopiero od roku 2016. Obecnie podejmowanych jest szereg inicjatyw na rzecz usprawnienia działalności tych instytucji, które zostały przejęte w sytuacji znacznego niedofinansowania, zwłaszcza w zakresie inwestycji i wynagrodzeń. Powierzenie ODR-om dodatkowych zadań, wymaga zapewnienia środków na ich realizację.

4. Wniosek o umożliwienie poprzez zapis w ustawie możliwości skorzystania z opieki sanatoryjnej dla rolników będących na emeryturze.

 Zgodnie z przepisami ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników, z rehabilitacji leczniczej realizowanej za pośrednictwem KRUS mogą korzystać osoby zagrożone całkowitą niezdolnością do pracy w gospodarstwie rolnym lub okresowo uznane za całkowicie niezdolne do pracy w gospodarstwie rolnym, ale rokujące jej odzyskanie w wyniku leczenia i rehabilitacji. Na turnusy rehabilitacyjne kierowane są osoby, które:

-  podlegają ubezpieczeniu społecznemu rolników z mocy ustawy w pełnym zakresie albo

- podlegają ubezpieczeniu wypadkowemu, chorobowemu i macierzyńskiemu na wniosek w pełnym zakresie, nieprzerwanie co najmniej przez 18 miesięcy przed złożeniem wniosku o rehabilitację leczniczą (przy czym okres ten nie jest wymagany, gdy osoba uległa wypadkowi wskutek wypadku przy pracy rolniczej), albo

- mają ustalone prawo do okresowej renty rolniczej z tytułu niezdolności do pracy i zachowały zdolność do samodzielnej egzystencji.

Podstawę skierowania na rehabilitację leczniczą stanowi prawomocne orzeczenie lekarza rzeczoznawcy KRUS lub komisji lekarskiej KRUS, wydane w postępowaniu o ustalenie prawa do świadczenia z ubezpieczenia społecznego rolników, zawierające wskazania do rehabilitacji leczniczej lub wniosek lekarza podstawowej opieki zdrowotnej.

Fakt, że osoby pobierające rolnicze świadczenie emerytalne nie są kierowane na rehabilitację leczniczą realizowaną za pośrednictwem KRUS, nie wyklucza ani w żadnej mierze nie ogranicza prawa do korzystania przez emerytów – rolników ze świadczeń opieki zdrowotnej finansowanych przez Narodowy Fundusz Zdrowia.

Należy jednocześnie mieć na uwadze, że głównym celem rehabilitacji prowadzonej w KRUS jest zapobieganie niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym lub ograniczenie jej do poziomu umożliwiającego ubezpieczonemu dalsze wykonywanie pracy w gospodarstwie rolnym, a w przypadku osób, które zdolność do pracy w gospodarstwie już utraciły - jej przywrócenie, o ile tylko jest to możliwe, w wyniku leczenia i rehabilitacji.

5. Wniosek o obniżenie wieku przy dodatkowej wypłacie dla osób przekraczających 100 lat. Bardzo mało jest obecnie osób w tym wieku. Wnioskujemy o zwiększenie emerytur od 90 lat proporcjonalnie: 90 lat – 50 % kwoty zwiększając co roku o 5% do 100 % wypłaty.

Wysokość emerytur rolniczych uzależniona jest od długości stażu ubezpieczeniowego świadczeniobiorcy. W aktualnym stanie prawnym emerytom i rencistom, którzy ukończyli 75 lat, bez względu na stan zdrowia, do wypłacanego świadczenia przyznawany jest dodatek pielęgnacyjny, którego wysokość od dnia 1 marca 2018 r. wynosi 215,84zł. Natomiast osoby, które ukończyły 100 lat życia, są honorowane z tego tytułu poprzez zwiększenie świadczenia o tzw. dodatek z tytułu ukończenia 100 lat życia. Dodatek ten przyznawany jest z urzędu i wypłacany razem z emeryturą/rentą oraz przysługującymi dodatkami, w tym z dodatkiem z tytułu ukończenia 75 lat życia. Wysokość tego dodatku odpowiada wysokości kwoty bazowej obowiązującej w dniu jego przyznania. Kwota bazowa to 100 % przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia pomniejszonego o potrącone od ubezpieczonego składki na ubezpieczenie społeczne w poprzednim roku kalendarzowym. Jest ona ustalana corocznie, obowiązuje od dnia 1 marca każdego roku kalendarzowego do końca lutego następnego roku i podlega ogłoszeniu w Monitorze Polskim przez Prezesa GUS. Osoby, które ukończyły 100 lat życia od dnia 1 marca 2018 r. otrzymują dodatek z tego tytułu w kwocie 3731,13 zł brutto. Od tej kwoty pobierany jest podatek dochodowy i składka na ubezpieczenie zdrowotne. Dodatek nie podlega waloryzacji, czyli do końca życia jest wypłacany w tej samej wysokości.

Przeciętnie miesięcznie KRUS wypłaca dodatki z tytułu ukończenia 100 lat życia dla 800 osób. Podkreślić należy, że w przypadku świadczeń rolniczych dodatek ten jest wyższy niż otrzymywane świadczenie, w związku z tym znacznie podnosi dochód emeryta/rencisty.

Odnosząc się bezpośrednio do zaproponowanego rozwiązania w przedmiocie zwiększenia wysokości emerytur od ukończenia przez świadczeniobiorcę 90 lat, należy wskazać, że (jak wynika z szacunków KRUS) rozwiązanie takie miesięcznie generowałoby wydatki w wysokości ok. 141 mln zł, przy czym do szacunku przyjęto 61 278 osób uprawnionych do emerytury rolniczej w wieku 90-99 lat oraz dodatek z tyłu ukończenia 100 lat życia w wysokości 3 731,13 zł.

Mając powyższe na uwadze, jak również uwzględniając stan finansów publicznych, informuję że obecnie nie są planowane zmiany obowiązujących przepisów w przedmiotowym zakresie.

6. Wniosek o zmniejszenie liczebności saren, łosi i jeleni oraz kontrolowany odstrzał wilków.

Zgodnie z art. 28 ust. 1 ustawy z dnia 4 września 1997 r. o działach administracji rządowej
(Dz. U. z 2018 r. poz. 762), dział środowisko obejmuje m. in. sprawy ochrony i kształtowania środowiska oraz racjonalnego wykorzystywania jego zasobów, a także ochrony przyrody, w tym w parkach narodowych i krajobrazowych, rezerwatach przyrody, oraz ochrony gatunków roślin i zwierząt, prawem chronionych lasów, zwierzyny i innych tworów przyrody, a także łowiectwa. Ponieważ zgodnie z art. 6 ustawy z dnia 13 października 1995 r. Prawo łowieckie (Dz. U. z 2018 r. poz. 2033) naczelnym organem administracji rządowej w zakresie łowiectwa jest minister właściwy do spraw środowiska, dlatego wszelkie postulaty dotyczące zmniejszenia liczebności saren, łosi i jeleni, a także regulowania liczebności wilków powinny być kierowane, zgodnie z kompetencjami, do Ministerstwa Środowiska.

7. Wniosek o wprowadzenie w szkołach podstawowych wyżywienia dla wszystkich dzieci.

Od roku szkolnego 2017/2018 realizowany jest tzw. Program dla szkół, w ramach którego możliwe jest udostępnianie dzieciom owoców i warzyw oraz mleka i przetworów mlecznych. Zasady wdrożenia Programu dla szkół w Polsce zostały określone w dokumencie Strategia krajowa dotycząca realizacji w Rzeczypospolitej Polskiej Programu dla szkół w latach szkolnych 2017/2018 – 2022/2023.

Stosownie do preambuły przepisów unijnych ustanawiających program dla szkół, jako główny cel programu wskazano upowszechnianie wśród dzieci zdrowych nawyków żywieniowych, skutkujące zwiększeniem w ich diecie udziału świeżych owoców i warzyw oraz mleka spożywczego. Cel tego rodzaju został przyjęty w związku z kontynuacją spadkowej tendencji spożycia ww. produktów szczególnie wśród dzieci oraz coraz powszechniejszym występowaniem u nich otyłości, będącej skutkiem utrwalonych niepożądanych nawyków żywieniowych polegających na spożywaniu wysoko przetworzonych środków spożywczych, często z dodatkiem cukru, soli, tłuszczu, itp.

Uznając przesłanki przemawiające za ustanowieniem programu za aktualne także w przypadku Polski, podjęto decyzję o jego wdrożeniu w latach szkolnych 2017/2018 – 2022/2023. Realizacja programu na zasadach określonych przez władze krajowe ma się przyczynić do promowania wśród dzieci i młodzieży zdrowego stylu życia i odżywiania się, a także przeciwdziałania występującej wśród nich coraz częściej nadwadze. W opracowaniach naukowych zwraca się uwagę na bardzo niebezpieczne skutki zdrowotne nadmiernej otyłości prowadzące do chorób układu krążenia, nadciśnienia, udarów, cukrzycy, niektórych nowotworów, jak również problemów natury psychicznej związanych z obniżoną samooceną, stanami lękowymi i depresjami. Jak wskazują eksperci z zakresu żywienia częste, systematyczne spożywanie danego rodzaju żywności w wieku dziecięcym skutkuje wykształceniem trwałego nawyku jej konsumpcji. Dzięki utrwaleniu, zdrowych nawyków żywieniowych na wczesnym etapie rozwoju, dorośli konsumenci częściej sięgają po żywność o wysokich walorach zdrowotnych, co skutkuje wzrostem popytu na tego typu żywność. Uwzględniając powyższą zależność, należy założyć, że interwencja polegająca na częstym i systematycznym udostępnianiu dzieciom owoców i warzyw oraz mleka i przetworów mlecznych, powinna skutecznie utrwalić nawyk spożywania tych produktów. Wobec powyższego zakłada się, że dzieci, które zostaną objęte programem, jako osoby dorosłe będą spożywały więcej promowanych produktów, niż gdyby nie zostały nim objęte.

Łączny unijny budżet na realizację powyższego programu dla UE-28 wynosił w skali roku szkolnego 250 mln euro. W związku z wystąpieniem Wielkiej Brytanii z Unii Europejskiej, począwszy od roku szkolnego 2019/2020 finansowanie programu zostanie zmniejszone o kwotę przysługującą uprzednio temu państwu.

W roku szkolnym 2018/2019 z budżetu UE przydzielono Polsce ostatecznie kwotę ok. 25,4 mln euro. Oprócz powyższej kwoty budżet programu został zasilony współfinansowaniem krajowym w wysokości 128,1 mln zł. Współfinansowanie krajowe w całości pokrywane jest z budżetu państwa. Założenie takie przyjęto wobec ryzyka, że wprowadzenie innych źródeł współfinansowania krajowego (np. częściowych opłat uiszczanych przez rodziców za udział dzieci
w Programie lub przeniesienie części lub całości kosztów na samorządy), będzie skutkowało ograniczeniem zainteresowania Programem.

Wobec powyższego łączny budżet wdrażanego w Polsce Programu dla szkół wynosi dla bieżącego roku szkolnego 234,1 mln zł.

Produkty dystrybuowane w ramach programu mogą być udostępniane dzieciom uczęszczającym do klas I-V szkół podstawowych. Stosownie do szacunkowych kalkulacji przeprowadzonych przez Ministerstwo Edukacji Narodowej liczba dzieci uczęszczających do klas I-V szkół podstawowych
w roku 2018/2019 wynosi 1 932 239.

Ze względu na powszechny obowiązek szkolny zastosowanie rozwiązania polegającego na skierowaniu programu do dzieci uczęszczających do szkół podstawowych zapewnia równy dostęp wszystkich dzieci do Programu dla szkół.

Celem zagwarantowania jak najwyższej efektywności programu grupą docelową objęte zostały najmłodsze dzieci uczęszczające do szkół podstawowych. Tym samym owoce i warzywa oraz produkty mleczne podawane będą dzieciom, u których wciąż utrwalają się nawyki żywieniowe. Oznacza to, że poddanie interwencji dzieci w tym wieku będzie bardziej skuteczne w kontekście celu programu polegającego na docelowym zwiększeniu spożycia promowanych produktów, niż
w przypadku poddania jej dzieci w starszych klasach szkół podstawowych.

Liczba dzieci, które faktycznie biorą udział w programie wynika z liczby szkół, które zdecydowały się na udział w programie samodzielnie zaopatrując się w produkty nim objęte oraz liczby szkół, które zawarły z zatwierdzonymi dostawcami umowę nieodpłatnego dostarczania tych produktów. Jednocześnie, w przypadku każdego dziecka wymagana jest zgoda rodziców lub opiekunów prawnych na udostępnianie im produktów w ramach programu w danym semestrze.

Produkty udostępniane w ramach Programu dla szkół zostały wytypowane przy zastosowaniu szeregu kryteriów doboru (wysoki udział produktów świeżych, chrakteryzujących się najwyższą zdrowotnością, wysoka jakość, trwałość, różnorodność produktów, wysoki udział produktów charakterystycznych dla regionu) z określonej przez Ministerstwo Zdrowia listy produktów sektora owocowo-warzywnego oraz mlecznego najbardziej pożądanych z punktu widzenia skutecznego kreowania u dzieci zdrowych nawyków żywieniowych.

W ramach komponentu owocowo-warzywnego mogą być udostępniane: jabłka, gruszki, śliwki, truskawki, marchew, rzodkiewka, papryka słodka, pomidory, kalarepa, a w ramach komponentu mlecznego: mleko pitne, jogurt naturalny, kefir naturalny oraz serek twarogowy.

Zasady udzielania wsparcia z tytułu dystrybucji i udostępniania produktów w ramach Programu dla szkół wynikają z uregulowań UE oraz krajowych. Stosownie do tych ostatnich wsparcie w ramach programu może być udzielane zatwierdzonym dostawcom, którzy dostarczają produkty objęte programem do szkół podstawowych na podstawie uprzednio zawieranych z nimi umów, albo samym szkołom podstawowym, które zdecydują się na samodzielne zaopatrywanie się w udostępniane następnie dzieciom produkty. Za administrowanie systemem wsparcia udzielanego w ramach programu (także z tytułu realizacji edukacyjnych działań towarzyszących, działań z zakresu komunikacji i promocji oraz oceny programu) odpowiedzialny jest Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa. Rolę agencji płatniczej pełni natomiast Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa.

W roli zatwierdzonych dostawców mogą występować podmioty komercyjne, które zostały zamieszczone w wykazie zatwierdzonych dostawców prowadzonym przez Dyrektora Generalnego Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa. Podmioty takie są zatwierdzane m.in. pod warunkiem, że dysponują niezbędnym wyposażeniem zapewniającym prawidłowe przeprowadzenie działań związanych z zakupem, przygotowaniem dostaw oraz dostawą produktów udostępnianych w ramach danego komponentu oraz prowadziły od co najmniej 6 miesięcy działalność gospodarczą w zakresie produkcji, przetwórstwa lub obrotu produktami objętymi danym komponentem.

W przepisach krajowych określony został sposób udostępniania produktów w ramach programu. Zgodnie z tym sposobem produkty objęte programem mogą być udostępniane dzieciom odrębnie - w ramach komponentu owocowo-warzywnego oraz komponentu mlecznego. W każdym przypadku okres udostępniania obejmuje po 12 tygodni w każdym z dwóch semestrów roku szkolnego 2018/2019. W ramach komponentu owocowo-warzywnego w każdym z dziesięciotygodniowych okresów udostępniania, każdemu dziecku biorącemu udział w programie przekazuje się co najmniej po 40 porcji produktów objętych komponentem owocowo-warzywnym i co najmniej po 37 porcji produktów objętych komponentem mlecznym. Każda porcja produktów objętych danym komponentem udostępniana jest dzieciom innego dnia.

W ramach komponentu owocowo-warzywnego w okresie udostępniania przebiegającym w pierwszym semestrze roku szkolnego 2018/2019 udostępnia się co najmniej 12 porcji obejmujących jabłka, 7 – marchew, 5 – gruszki, 6 – rzodkiewkę, 5 – pomidory, 1 – kalarepę, 2 – śliwki, 2 – paprykę słodką. W drugim semestrze natomiast – 12 porcji obejmujących jabłka, 10 – marchew, 5 – gruszki,
5 – rzodkiewkę, 4 – pomidory, 2 – kalarepę, 2 – truskawki.

W ramach komponentu mlecznego w okresie udostępniania przebiegającym w pierwszym
i drugim semestrze roku szkolnego 2018/2019 udostępnia się po co najmniej 32 porcje mleka białego, 4 – jogurtu naturalnego, 2 – kefiru naturalnego i – 1 serka twarogowego.

Stawka pomocy udzielanej za każdą udostępnioną porcję produktów objętych komponentem owocowo-warzywnym wynosi 0,75 zł, i tyle samo za porcję produktów objętych komponentem mlecznym.

8. Wniosek o wypłatę emerytur KRUS i ZUS bez potrąceń podatku.

Informuję, że oczekiwania w zakresie wypłaty emerytur bez potrącania podatku dochodowego, konsumuje, będący obecnie w trakcie procesu legislacyjnego (na 73 posiedzeniu Sejmu projekt został skierowany do Komisji Polityki Społecznej i Rodziny – obecnie przed III czytaniem), Obywatelski projekt ustawy – Emerytura bez podatku oraz o zmianie niektórych innych ustaw (druk nr 2984).

 Mając powyższe na uwadze proszę o śledzenie procesu legislacyjnego przedmiotowego projektu aktu prawnego na stronach sejmowych.

9. Wniosek o zgłoszenie do ustawodawcy sprawy rozliczenia w związku ze zwiększoną składką na ubezpieczenie zdrowotne dla gospodarstw powyżej 50 ha (postulat, aby składka była jednakowa dla wszystkich, niezależnie od prowadzenia gospodarstwa rolnego; wyższe emerytury w związku
z opłacaniem wyższych składek; wniosek o dopłaty do emerytur dla kobiet, które urodziły co najmniej 4 dzieci).

Zgodnie z przepisami ustawy z dnia 24 kwietnia 2009 r. o zmianie ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników, wprowadzone zostały zmiany do ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (Dz.U. z 2017 r. poz. 2336, z późn. zm.). Celem tych zmian było m.in. zwiększenie udziału niektórych ubezpieczonych w finansowaniu wydatków na świadczenia emerytalno-rentowe. Charakterystyczną cechą ubezpieczenia emerytalno-rentowego przed tą zmianą było nierównomierne obciążenie składką dochodów z produkcji rolniczej. Rolnicy ubezpieczeni w tym systemie opłacali bowiem jednakową składkę bez względu na dochód osiągany z gospodarstwa rolnego. Składka była bardzo dużym obciążeniem dla gospodarstw o niskim poziomie dochodów z produkcji rolniczej, natomiast stanowiła niewielki odsetek dochodów dla gospodarstw o znacznym dochodzie. Składka w równej wysokości dla wszystkich ubezpieczonych uruchamia zatem niekorzystny mechanizm redystrybucji socjalnej. Wszyscy ubezpieczeni otrzymywali bowiem świadczenia emerytalne w porównywalnej wysokości. Oznaczało to, że system w jednakowym stopniu dotował rolników osiągających niskie dochody i tych, których stać było na większy udział w finansowaniu świadczenia emerytalnego. Nie kwestionowano wówczas, jak i obecnie możliwości wprowadzenia rozwiązania polegającego na zróżnicowaniu składki, przy założeniu, że dotacja z budżetu państwa powinna być kierowana do tych ubezpieczonych, którzy osiągają niskie dochody i nie stać ich na sfinansowanie ubezpieczenia społecznego. Dlatego wprowadzono zwiększoną składkę na ubezpieczenie emerytalno-rentowe dla rolników prowadzących  działalność  rolniczą na dużą  skalę, tj. prowadzących gospodarstwa rolne, których obszar użytków rolnych przekracza 50 ha przeliczeniowych. Gospodarstwa rolne o powierzchni 50 ha użytków rolnych i więcej zaliczane są przez Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej, który zajmuje się między innymi badaniem dochodowości w gospodarstwach rolnych, do gospodarstw bardzo dużych. Dlatego też uznano, iż rolnicy prowadzący działalność rolniczą w gospodarstwach rolnych, których obszar użytków rolnych przekracza 50 ha przeliczeniowych, mogą bez uszczerbku dla prowadzonej działalności opłacać wyższe składki na ubezpieczenie emerytalno-rentowe. Intencją projektodawców było, aby składka na ubezpieczenie emerytalno-rentowe rolników, z jednej strony nie przekroczyła składki samofinansującej świadczenie, gdyż podwyższenie składek w założeniu nie miało mieć wpływu na wzrost świadczeń emerytalno-rentowych z ubezpieczenia, a z drugiej strony, by składka na ubezpieczenie rolnicze była niższa niż składka w systemie powszechnym dla osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą. Do porównań przyjęto wyłącznie składki na ubezpieczenie emerytalne i rentowe, gdyż w systemie rolnym ubezpieczenie wypadkowe, chorobowe i macierzyńskie jest finansowane wyłącznie ze składek rolników bez udziału dotacji budżetowej. Dzięki tej zmianie można wskazać na solidarnościową naturę prawa zabezpieczenia społecznego, szczególnie jego części ubezpieczeniowej i tym samym nie istnieje uzasadnienie do żądania wyższych świadczeń z tytułu opłacania dodatkowej składki na ubezpieczenie emerytalno-rentowe rolnicze, ani powrotu do zasad opłacania składek obowiązujących przez 2009 r.

Pragnę jednocześnie wyjaśnić, że wysokość opłacanych składek ubezpieczeniowych ma bezpośredni wpływ na wysokość świadczenia emerytalnego w systemie powszechnym, który oparty jest o zasadę zdefiniowanej składki. Wysokość emerytury w systemie powszechnym stanowi bowiem równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia kwoty zwaloryzowanych składek na ubezpieczenie emerytalne, zaewidencjonowanych na indywidualnym koncie emerytalnym w ZUS, przez średnie dalsze trwanie życia dla osób w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę danego ubezpieczonego.

System ubezpieczenia społecznego rolników, regulowany ww. ustawą z dnia 20 grudnia 1990 r. oparty jest natomiast na zasadzie zdefiniowanego świadczenia. Prawo do rolniczego świadczenia emerytalnego uzależnione jest nie tylko od osiągnięcia wieku emerytalnego, ale także od posiadania wymaganego stażu ubezpieczeniowego (co najmniej 25 lat). Emerytura ustalana jest natomiast według algorytmu, określonego w ustawie. Skutkuje to tym, że wysokość opłacanych składek emerytalnych nie ma bezpośredniego przełożenia na wysokość tego świadczenia.

Odnoszą się natomiast do kwestii dodatków do świadczeń emerytalnych matek, które urodziły co najmniej 4 dzieci, uprzejmie informuję, że od 1 marca 2019 r. obowiązują przepisy ustawy z dnia 31 stycznia 2019 r. o rodzicielskim świadczeniu uzupełniającym (Dz. U. z 2019 r., poz. 303).

Zgodnie z przepisami tej ustawy osoby, które wychowały co najmniej czworo dzieci i nie posiadają niezbędnych środków utrzymania, uzyskają prawo do otrzymania świadczenia. Na program „Mama 4+” w projekcie budżetu państwa na 2019 r. zarezerwowano ponad 801 mln złotych. Celem regulacji jest zapewnienie dochodu osobom, które zrezygnowały z zatrudnienia lub go nie podjęły ze względu na wychowywanie dzieci w rodzinach wielodzietnych. Rodzicielskie świadczenie uzupełniające przysługuje matce, która urodziła i wychowała co najmniej czworo dzieci lub ojcu, który wychował co najmniej czworo dzieci – w przypadku śmierci matki dziecka albo porzucenia dzieci przez matkę lub w przypadku długotrwałego zaprzestania wychowywania dzieci przez matkę. 

O świadczenie mogą ubiegać się osoby, które nie posiadają niezbędnych środków do życia i osiągnęły wiek emerytalny (w przypadku kobiet to 60 lat, mężczyzn – 65 lat). Rodzicielskie świadczenie uzupełniające przysługuje wyłącznie osobom mieszkającym w Polsce i mającym (po ukończeniu 16 lat) tzw. ośrodek interesów życiowych na terytorium naszego kraju – przez co najmniej 10 lat. Świadczenie to może być przyznane obywatelom Polski lub osobom, mającym prawo pobytu lub prawo stałego pobytu w Polsce bądź obywatelom państw członkowskich Unii Europejskiej, państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) lub cudzoziemcom legalnie przebywającym na terytorium Polski. Uzyskanie prawa do świadczenia nie jest związane z wcześniejszym opłacaniem składek na ubezpieczenia społeczne. Osoby spełniające kryteria mogą złożyć wniosek do Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych lub Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego w celu uzyskania prawa do świadczenia. W przypadku, gdy osoba zainteresowana pobiera już świadczenie niższe od najniższej emerytury, świadczenie rodzicielskie będzie uzupełniać pobierane świadczenie do kwoty najniższej emerytury (od 1 marca 2019 r. 1100 zł). Natomiast, w przypadku osoby nie mającej prawa do żadnego świadczenia, wysokość rodzicielskiego świadczenia uzupełniającego odpowiadać będzie tej kwocie. Zanim dojdzie do jego wypłaty Zakład Ubezpieczeń Społecznych lub Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego zbada m.in. sytuację dochodową danej osoby.

10. Wniosek o wprowadzenie programu pomocy w zatrudnieniu w gospodarstwach osób z problemem uzależnienia oraz resocjalizacji dla osób po wyjściu z zakładów karnych.

Wsparcie dla osób zagrożonych wykluczeniem społecznym, w tym osób opuszczających zakłady karne przewidziane jest w ramach Programu Operacyjnego Wiedza Edukacja Rozwój
2014-2020 (w ramach tego Programu przewidziany jest projekt pn. „Podniesienie kwalifikacji zawodowych więźniów w celu ich powrotu na rynek pracy po zakończeniu odbywania kary pozbawienia wolności”, który realizowany jest przez więziennictwo), jak również w ramach  rządowego programu „Praca dla więźniów”, wdrażanego  przez Służbę Więzienną (celem tego programu jest wspieranie szeroko rozumianej readaptacji społecznej osób przebywających w zakładach karnych i aresztach śledczych, a w szczególności ich aktywizacji zawodowej).

W celu uzyskania szczegółowych informacji w przedmiotowym zakresie należy zwrócić się do Ministerstwa Sprawiedliwości,  które jest właściwe w przedmiotowym zakresie.