W związku z zapytaniem Rady ds. Kobiet i Rodzin z Obszarów Wiejskich przy KRIR, skierowanym do resortu rolnictwa w sprawie działań PROW 2014-2020 dedykowanych dla kobiet z obszarów wiejskich, ministerstwo przedstawiło poniższe wyjaśnienia.
Projekt Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020 został opracowany zgodnie z przepisami UE. Przepisy te obligują państwa członkowskie do zapewnienia m.in. równość szans kobiet i mężczyzn w ubieganiu się o pomoc w ramach poszczególnych działań. Program wkomponowany jest w całościowy system polityki rozwoju kraju, w szczególności poprzez mechanizm Umowy Partnerstwa. Umowa ta określa sposób wykorzystania środków unijnych na rzecz realizacji wspólnych dla UE celów, określonych w unijnej „Strategii na rzecz inteligentnego i zrównoważonego rozwoju sprzyjającego włączeniu społecznemu Europa 2020", w tym w zakresie wyrównywania szans kobiet i mężczyzn.
Program ukierunkowany został głównie na wzrost konkurencyjności rolnictwa z uwzględnieniem celów rolnośrodowiskowych. Będzie realizował również cele „ Krajowej strategii zrównoważonego rozwoju wsi, rolnictwa i rybactwa na lata 2012-2020", w zakresie zgodnym z celami Wspólnej Polityki Rolnej, w tym unijnymi priorytetami rozwoju obszarów wiejskich.
PROW 2014 - 2020 będzie realizował wszystkie sześć priorytetów wyznaczonych dla unijnej polityki rozwoju obszarów wiejskich na lata 2014 - 2020. Oznacza to, że żaden z ważnych obszarów polityki rozwoju obszarów wiejskich nie zostanie pominięty.
I. Ułatwianie transferu wiedzy i innowacji w rolnictwie, leśnictwie i na obszarach wiejskich (priorytet przekrojowy).
II. Poprawa konkurencyjności wszystkich rodzajów gospodarki rolnej i zwiększenie rentowności gospodarstw rolnych.
III. Poprawa organizacji łańcucha żywnościowego i promowanie zarządzania ryzykiem w rolnictwie.
IV. Odtwarzanie, chronienie i wzmacnianie ekosystemów zależnych od rolnictwa i leśnictwa.
V. Wspieranie efektywnego gospodarowania zasobami i przechodzenia na gospodarkę niskoemisyjną i odporną na zmianę klimatu w sektorach: rolnym, spożywczym i leśnym.
VI. Zwiększanie włączenia społecznego, ograniczanie
Planuje się, że w ramach Programu będzie realizowanych łącznie 15 działań, w tym 35 poddziałań. O pomoc w ramach poszczególnych instrumentów wsparcia będą mogły ubiegać się m.in. kobiety prowadzące gospodarstwa rolne, prowadzące lub chcące rozpocząć prowadzenie działalności gospodarczej na obszarach wiejskich, w tym usługi doradcze, czy też zakłady przetwórcze. Łączne środki publiczne przeznaczone na realizację Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020 wyniosą ponad 13,5 mld euro (w tym środki UE 8,6 mld zł, krajowe środki publiczne 4,9 mld zł).
Poniżej wymieniono działania skierowane dla gospodarstw rolnych, z których będą mogły korzystać również kobiety prowadzące działalność rolniczą.
W ramach działania „Modernizacja gospodarstw rolnych” kontynuowane będzie wsparcie inwestycyjne dla gospodarstw rolnych, które na skutek interwencji wzmocnią swoją pozycję konkurencyjną. Interwencja zostanie nakierowana przede wszystkim na gospodarstwa rolne prowadzące działalność w zakresie produkcji zwierzęcej, w tym chowu prosiąt, produkcji mleka i mięsa wołowego. Zakłada się, że działanie to będzie dysponować największym budżetem ze wszystkich działań i poddziałań PROW 2014-2020.
Kontynuowane będzie wsparcie dla młodych rolników na rozpoczęcie działalności rolniczej - wsparcie w postaci premii w wysokości 100 tys. zł.
Nowymi istotnymi instrumentami, przyczyniającymi się do zmian strukturalnych sektora rolnego, będą: „Premia na restrukturyzację małych gospodarstw rolnych” oraz „Płatności dla rolników przekazujących małe gospodarstwa rolne”. W ramach pierwszego z ww. instrumentów właściciele małych gospodarstw będą mogli ubiegać się o pomoc na restrukturyzację produkcji rolnej w celu poprawy wydajności ekonomicznej gospodarstwa, poprawy jakości produkcji i zwiększenia jego konkurencyjności na rynku. Zakłada się, że pomoc będzie udzielana w postaci premii w wysokości 60 tys. zł. Z kolei rolnicy posiadający małe gospodarstwa, kwalifikujący się do systemów wsparcia dla małych gospodarstw w filarze I Wspólnej Polityki Rolnej (WPR), którzy będą chcieli przekazać swoje gospodarstwo na powiększenie innego gospodarstwa rolnego, będą mogli ubiegać się o płatności z tytułu przekazania gospodarstwa w ramach poddziałania w ramach „Płatności dla rolników przekazujących małe gospodarstwa rolne”.
W ramach poddziałania „Przywracanie potencjału rolnego zniszczonego w wyniku klęsk żywiołowych” kontynuowane będzie wsparcie dla gospodarstw, które w wyniku klęsk żywiołowych utraciły całość lub część swego potencjału produkcyjnego.
Rolnicy, w tym kobiety prowadzące gospodarstwa rolne będą mogły ubiegać się również o pomoc na przedsięwzięcia z zakresu ochrony środowiska (w tym wody, gleb, krajobrazu) i zachowania bioróżnorodności w ramach programu rolno - środowiskowo - klimatycznego. Przewidziano także wsparcie dla gospodarstw ekologicznych oraz pomoc na zalesianie gruntów o niskiej przydatności rolniczej. W celu zapewnienia ciągłości rolniczego użytkowania ziemi i tym samym utrzymania żywotności obszarów wiejskich, zachowania walorów krajobrazowych obszarów wiejskich oraz utrzymania zrównoważonego sposobu gospodarowania uwzględniającego, aspekty ochrony środowiska będzie kontynuowane wsparcie dla obszarów o niekorzystnych warunkach gospodarowania.
Istotną rolę w poprawie organizacji łańcucha żywnościowego będą spełniały instrumenty: „Przetwórstwo I marketing produktów rolnych”, „Systemy jakości produktów rolnych i środków spożywczych”, oraz „Wsparcie dla grup producentów”. W ramach poddziałania wspierającego przetwórstwo i marketing rolny m.in. rolnicy po raz pierwszy rozpoczynający działalność w zakresie przetwórstwa będą mogli ubiegać się o pomoc na realizację inwestycji związanych z zakładaniem małych zakładów przetwórczy. Przewiduje się również wsparcie rolników, którzy planują uczestnictwo w systemach jakości produktów rolnych, jako działanie na rzecz wsparcia produkcji żywności wysokiej jakości. Kontynuowane będzie również wsparcie grup producentów rolnych, integrujących producentów rolnych w celu wzmocnienia ich pozycji konkurencyjnej na rynku.
Również do kobiet kierowane są działania związane z zapewnieniem usług doradczych i szkoleń dla rolników i producentów rolnych. Realizacja przedsięwzięć z zakresu szkoleń oraz usług doradczych planowana jest odpowiednio w ramach działań „Transfer wiedzy i działalność informacyjna" oraz „Usługi doradcze, usługi z zakresu zarządzania gospodarstwem i usługi z zakresu zastępstw”.
Nowym instrumentem wspierającym wdrożenie innowacji w sektorze rolno-spożywczym, będzie działanie „Współpraca”. W ramach ww. działania wspierana będzie realizacja wspólnych projektów służących wprowadzaniu innowacyjnych rozwiązań produktowych, procesowych, organizacyjnych, technologicznych, marketingowych do praktyki rolniczej i rolno-spożywczej. Wsparcie w tym działaniu obejmować będzie tworzenie i funkcjonowanie grup operacyjnych na rzecz innowacyjności (EPI), w których skład wchodzić będą przede wszystkim rolnicy, przedsiębiorcy, jednostki naukowo-badawcze, w celu wspólnego opracowywania i realizacji projektów o wyżej wymienionej tematyce.
Kontynuowane będzie również podejście Leader. W działaniu Leader, zakłada się realizację w ramach Lokalnych Strategii Rozwoju (LSR) znacznie szerszej gamy działań niż było to w PROW 2007-2013. Poprzez LSR wspierane będą między innymi operacje mające na celu: wzmocnienie kapitału społecznego, rozwoju przedsiębiorczości, dywersyfikację źródeł dochodu, tworzenie i rozwój inkubatorów przetwórstwa lokalnego, podnoszenie kompetencji osób z obszaru LSR, a także rozwój produktów lokalnych, rozwój rynków zbytu, zachowanie dziedzictwa lokalnego.
Reasumując, instrumenty PROW 2014 - 2020 ukierunkowane zostały na osiągniecie celów związanych z wzmocnieniem konkurencyjności sektora rolno - spożywczego i obszarów wiejskich. Szeroka paleta instrumentów umożliwi wzmocnienie trendów rozwojowych w rolnictwie i na wsi. Wdrożenie zaprogramowanych działań i skuteczne osiąganie wyznaczonych celów, możliwe będzie również, dzięki zaangażowaniu beneficjentów PROW 2014-2020, wśród których ważną i znacząca grupę stanowią kobiety
Obecnie, w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi trwają intensywne prace nad wdrożeniem Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020 (PROW 2014-2020). Zakończono już negocjacje projektu dokumentu programowego z Komisją Europejską i obecnie Polska, jako jeden z pierwszych krajów UE, które przekazały PROW 2014-2020 do zatwierdzenia przez Komisję, oczekuje na decyzję KE o zatwierdzeniu Programu.
