Zarząd Krajowej Rady Izb Rolniczych wobec zbliżających się wyborów parlamentarnych opracował materiał dotyczący polityki rolnej na najbliższe lata. 20 sierpnia 2019 r. w Warszawie miała miejsce konferencja prasowa Zarządu Krajowej Rady Izb Rolniczych na temat bieżącej sytuacji w rolnictwie i prezentacji stanowiska Zarządu KRIR odnośnie polityki rolnej na przyszłe lata wobec zbliżających się wyborów parlamentarnych. Zarząd KRIR zwrócił uwagę m.in. na tegoroczną suszę, która wg  stanu na 31 lipca 2019 r. wystąpiła  we wszystkich monitorowanych uprawach (IUNG). Dotyczy upraw: zbóż jarych, zbóż ozimych, krzewów owocowych, truskawek, roślin strączkowych, kukurydzy na ziarno, kukurydzy na kiszonkę, drzew owocowych, warzyw gruntowych, tytoniu, buraka cukrowego, ziemniaka i chmielu.  Straty w uprawach rolnych szacowane są przez 1298 komisji powołanych przez wojewodów, które działają w  1250 gminach. Według danych z początku sierpnia br. w 134 289 gospodarstwach rolnych – na powierzchni 1 805,5 tys. ha upraw straty spowodowane przez suszę oszacowano na 1 mld 87 mln 955 tys. zł, a Komisje  nadal pracują.  W związku ze zbliżającymi się wyborami parlamentarnymi Zarząd KRIR przygotował dokument dotyczący najważniejszych uwarunkowań i problemów rozwoju rolnictwa i wsi w Polsce, który chciałby przedyskutować z komitetami wyborczymi i wskazać problemy, które wymagają pilnych zmian. Sektor rolno-spożywczy stoi przed szeregiem wyzwań. Podstawowe wyzwanie sprowadza się do potrzeby zapewnienia szeroko rozumianego bezpieczeństwa żywnościowego przy ograniczonych zasobach ziemi, wody i powietrza.

Rolnictwo, w przeciwieństwie do większości pozostałych sektorów gospodarki, jest w ogromnym stopniu uzależnione od warunków pogodowych. Zmiany klimatyczne powodują, że zwiększa się częstotliwość i intensywność zjawisk ekstremalnych. Przykładem są nie tylko susze, ale też powodzie, huragany, przymrozki wiosenne czy pożary. Skutkiem takich zjawisk często jest częściowa lub całkowita utrata dochodu przez producentów rolnych, którzy bez wsparcia zarówno z budżetu krajowego, jak i budżetu UE, nie są w stanie poradzić sobie w ciężkiej sytuacji. Na wsparcie ze strony państwa oraz wypłatę stosownych odszkodowań powinni również liczyć rolnicy, którzy ponieśli straty w uprawach i płodach rolnych, wyrządzone przez zwierzynę łowną.. Rolnictwo to nie tylko ważna dla zdrowia produkcja wysokiej jakości żywności. Rolnictwo to także działalność, która generuje liczne dobra publiczne i usługi w zakresie środowiska, np. kształtowanie krajobrazu rolniczego, kreowanie cennych ekosystemów rolniczych (np. łąk i pastwisk), czy zapewnienie odpowiedniej retencji wody. Dlatego też, przed wyborami Zarząd KRIR zorganizuje konferencję z komitetami wyborczymi, aby dowiedzieć się jak poważnie traktują sprawy rolnictwa oraz jakie mają propozycje rozwiązań m.in. w kwestii walki z ASF, odbudowy produkcji zwierzęcej w kraju, walki z suszą, czy ograniczenia populacji dzikich zwierząt.

W dniu 31 sierpnia 2019 r. w przededniu Dożynek Jasnogórskich w Częstochowie,  Zarząd Krajowej Rady Izb Rolniczych zorganizował Konferencję na temat: Bieżącej sytuacji w rolnictwie i planowanych najbliższych działań resortu rolnictwa i rozwoju wsi. Konferencja zgromadziła ponad 80 delegatów izb rolniczych, której przewodniczył Prezes Wiktor Szmulewicz. W konferencji udział wziął Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi J.K. Ardanowski. Najważniejszym tematem dyskusji była susza, która w tym roku okazała się bardziej dotkliwa niż w 2018 r. Zwrócono uwagę na konieczność bardzo precyzyjnego formułowania komunikatów w sprawie pomocy państwa dla rolników poszkodowanych przez suszę, ponieważ zbyt ogólne informacje wprowadzają w błąd rolników, a także opinię publiczną. Kontrowersje budzi sposób ustalania wysokości strat, ponieważ powołane komisje suszowe po szacowaniu strat konfrontują sporządzone na polach protokoły z danymi IUNGu, które zdaniem rolników często odbiegają od rzeczywistości. Innym trudnym tematem jest postępująca choroba ASF i trudna walka o utrzymanie produkcji trzody chlewnej w Polsce. Wielkim problemem jest duża populacja dzików będących źródłem tej choroby, i brak reakcji środowisk myśliwych na apele rolników o intensywne wykonywanie odstrzału. Delegaci zgłosili problem niszczenia wałów i instalacji przeciwpowodziowych przez bobry. Konieczne jest odnowienie urządzeń i zmniejszenie liczby zwierząt.

Delegaci zwrócili uwagę na obniżanie cen zbóż, rzepaku i innych surowców rolnych w skupie i dalszego obniżania opłacalności produkcji. Minister J.K.Ardanowski w swoim wystąpieniu przedstawił działania rządu na rzecz wsi i rolnictwa: zwiększenie budżetu na pomoc suszową – uruchomienie rezerw MSWiA i od Prezesa Rady Ministrów, wprowadzenie Rolniczego Handlu Detalicznego, usprawnienie działania spółdzielni, MOL-i, wprowadzenie programu wapnowania gleb. Minister zapowiedział, uruchomienie programu nawodnień, wsparcie z PROW do odtwarzania zbiorników wodnych i innych działań zapobiegających suszy, programu dofinansowania do usuwania azbestu i program utylizacji odpadów foliowych z rolnictwa. Zapowiedział uruchomienie giełdy towarowej rolnej (zboża, kukurydza), państwowego morskiego portu cukrowego i zbożowego. Wszystkie te działania mają stworzyć lepsze warunki pracy i sprzedaży wyprodukowanych plonów i produktów oraz poprawę warunków życia na wsi, aby zachęcić młode pokolenia rolników do pozostania na wsi. Minister zaapelował do samorządu rolniczego o pomoc w tworzeniu i propagowaniu strategicznych rozwiązań dla polskiego rolnictwa.

W związku z przerwą wakacyjną, w sierpnia nie odbyły się posiedzenia Sejmowej Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi.

W okresie sprawozdawczym przedstawiciele Zarządu KRIR uczestniczyli w posiedzeniu Senackiej Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi, na której omawiane były następujące tematy:

2 sierpnia - rozpatrzenie ustawy o powszechnym spisie rolnym w 2020 r. (druk senacki nr 1275, druki sejmowe nr 3598 i 3649);

29 sierpnia - informacja Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi na temat sytuacji w związku z wystąpieniem klęski suszy na terenie kraju i działań rządu dotyczących wsparcia poszkodowanych rolników;

31 sierpnia - rozpatrzenie ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu usprawnienia procesu wydatkowania środków finansowych w ramach systemów wsparcia bezpośredniego oraz w ramach działań objętych zintegrowanym systemem zarządzania i kontroli (druk senacki nr 1289, druki sejmowe nr 3752 i 3779).

W omawianym okresie Zarząd KRIR występował w tematach dotyczących zarówno analizy aktualnych problemów w sektorze rolnym, jak i otrzymywanych do zaopiniowania projektów aktów prawnych.

2 sierpnia Zarząd KRIR zwrócił się w indywidualnej sprawie rolnika do Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi J.K. Ardanowskiego w sprawie zwrotu nadzwyczajnej pomocy dostosowawczej dla producentów mleka i rolników w innych sektorach hodowlanych.

2 sierpnia Zarząd KRIR zwrócił się do Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi J.K. Ardanowskiego w sprawie ponoszenia kosztów utylizacji padłych dzików przez rolników.

5 sierpnia Zarząd KRIR zwrócił się do Ministra Środowiska H. Kowalczyka o skuteczne i stanowcze działania mające na celu racjonalne gospodarowanie populacją wilka na terenie gminy Kaczory i innych obszarów na terenie Polski.

6 sierpnia Zarząd KRIR przekazał uwagi do rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy Prawo wodne oraz niektórych innych ustaw. Samorząd rolniczy zaproponował, aby w gospodarstwach z produkcją zwierzęcą produkujących nawozy naturalne do wyliczeń stanów średniorocznych przyjąć okres od 1 lipca do 30 czerwca roku następnego, ponieważ obecnie doradcy rolni nie mają wytycznych z jakiego okresu powinni przyjmować wyliczenia stanów średniorocznych zwierząt.

6 sierpnia Zarząd KRIR zwrócił się do Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi J.K. Ardanowskiego w sprawie wliczania kosztu transportu do ceny wapna nawozowego w „Ogólnopolskim programie regeneracji środowiskowej gleb poprzez ich wapnowanie”.

7 sierpnia Zarząd KRIR zwrócił się do Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi J.K. Ardanowskiego z wnioskiem o przesunięcie środków finansowych w planie finansowym ARiMR z przeznaczeniem na dofinansowanie kosztów zbioru, transportu i unieszkodliwiania padłych zwierząt gospodarskich.

7 sierpnia Zarząd KRIR zwrócił się do Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi J.K. Ardanowskiego z wnioskiem o zmianę przepisów, aby komisje szacujące straty w rolnictwie spowodowane przez suszę miały możliwość szacowania strat w oparciu o ocenę stanu faktycznego na miejscu.

8 sierpnia na wniosek Pomorskiej Izby Rolniczej, Zarząd KRIR zwrócił się do Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi J.K. Ardanowskiego w sprawie coraz bardziej skomplikowanego systemu wsparcia dla osób, które chcą rozpocząć działalność rolniczą. Powoduje to, że środki przeznaczone na ten cel nie są w pełni wykorzystywane.

9 sierpnia Zarząd KRIR przekazał uwagi do projektu rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi w sprawie gmin, dla których będą sporządzane wykazy nieruchomości Skarbu Państwa. Według samorządu rolniczego należałoby rozszerzyć wykaz nieruchomości zamiennych na teren całego kraju, ponieważ osoby, które nie zdecydują się na nieruchomości zamienne zaproponowane w rozporządzeniu, zmuszone zostaną do poszukiwania nowego miejsca zamieszkania na wolnym ryku. Potencjalny wywłaszczony powinien mieć stworzone transparentne warunki swobodnej wymiany nieruchomości na terenie całej Polski.

9 sierpnia Zarząd KRIR w związku na skalę wycofań substancji czynnych  w Unii Europejskiej i w celu ograniczenia negatywnych ekonomicznie i środowiskowo skutków decyzji UE dla polskiego rolnictwa, zwrócił się z wnioskiem do Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi J.K. Ardanowskiego o zwiększenie liczby etatów dla Departamentu Hodowli i Ochrony Roślin MRiRW, Wydziału Rejestracji Środków Ochrony Roślin i Wydziału Obrotu Środkami Ochrony Roślin, aby umożliwić szybszą rejestrację alternatywnych środków dla tych wycofanych.  

9 sierpnia Zarząd KRIR przekazał uwagi do projektu rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi zmieniającego rozporządzenie w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania oraz wypłaty pomocy finansowej na operacje typu „Rozwój przedsiębiorczości – rozwój usług rolniczych” w ramach poddziałania „Wsparcie inwestycji w tworzenie i rozwój działalności pozarolniczej” objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014–2020. Według samorządu rolniczego okres realizacji inwestycji finansowanej w formie leasingu wynoszący 36 miesięcy wydaje się zbyt krótki, biorąc pod uwagę wydłużające się procedury zawierania umów leasingowych. Raty leasingowe podzielone na 36 miesięcy będą stanowiły duże obciążenie dla płynności finansowej firm usługowych. Złożenie pierwszego wniosku o płatność w okresie 6 miesięcy po podpisaniu umowy, może być trudnym do dotrzymania terminem dla wnioskodawców.

12 sierpnia na wniosek Rad Powiatowych Podkarpackiej Izby Rolniczy, Zarząd KRIR zwrócił się do Ministra Środowiska H. Kowalczyka o możliwość zmiany programu dofinansowania do wapnowania gleb i umożliwienia skorzystania z programu dla wszystkich rolników niezależnie od wielkości gospodarstwa.

12 sierpnia na wniosek Mazowieckiej Izby Rolniczej, Zarząd KRIR  zwrócił się do Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi J.K. Ardanowskiego o umożliwienie przeznaczenia środków de minimis na pokrycie należności z tytułu 2% podatku od czynności cywilno-prawnych zapłaconego przez rolników przy zakupie gruntów rolnych w okresie listopad-grudzień 2018 r.

12 sierpnia na wniosek Warmińsko-Mazurskiej Izby Rolniczej, Zarząd KRIR  zwrócił się do Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi J.K. Ardanowskiego o zmianę przepisów ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników w celu obniżenia wieku emerytalnego dla kobiet do 55 lat i dla mężczyzn do 60 lat.

                12 sierpnia na wniosek Podkarpackiej Izby Rolniczej, Zarząd KRIR  zwrócił się do Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi J.K. Ardanowskiego w sprawie wprowadzenia kryterium nachylenia terenu do wyznaczania obszarów ONW typ specyficzny strefa II (podgórskie) i zastosowanie tego kryterium w celu przyznania dopłaty wyrównawczej w miejscowościach w powiecie strzyżowskim, rzeszowskim i ropczycko-sędziszowskim.

                20 sierpnia Zarząd KRIR wystąpił do Przewodniczącego Zarządy Głównego Polskiego Związku Łowieckiego Łowczego Krajowego A. Kołodziejskiego w sprawie niewywiązywania się kół łowieckich z terenu woj. zachodniopomorskiego z obowiązku ograniczania populacji dzika w związku z rozprzestrzeniającą się chorobą ASF, która niekorzystnie wpływa na funkcjonowanie gospodarstw zajmujących się hodowlą trzody chlewnej.

                20 sierpnia na wniosek Walnego Zgromadzenia Podkarpackiej Izby Rolniczej, Zarząd KRIR  zwrócił się do Ministra Środowiska H. Kowalczyka z wnioskiem o podjęcie działań, które ograniczą negatywny wpływ rosnącej populacji wilka na działalność rolniczą i życie codzienne mieszkańców podkarpackiej wsi.

                20 sierpnia na wniosek Walnego Zgromadzenia Podkarpackiej Izby Rolniczej, Zarząd KRIR  zwrócił się do Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi J.K. Ardanowskiego o zmianę ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników, aby rolnicy nie musieli zaprzestawać działalności rolniczej przechodząc na emeryturę.

22 sierpnia Zarząd KRIR zwrócił się do Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi J.K. Ardanowskiego o podjęcie działań, dzięki którym Spółdzielnia Mleczarska „BIELMLEK” nie zostanie zmuszona do ogłoszenia upadłości co w konsekwencji może spowodować niewypłacenie rolnikom środków finansowych za dostarczone mleko.

                23 sierpnia Zarząd KRIR przekazał Prezesowi Rady Ministrów M. Morawieckiemu pismo Banku Spółdzielczego w Wysokiem Mazowieckim w sprawie propozycji rozwiązania wsparcia dla gospodarstw, które uległy zadłużeniom w oparciu o udzielenie gwarancji przez instytucje państwowe.

Ze względu na przerwę wakacyjną posiedzenia grup roboczych Copa-Cogeca nie odbywały się w miesiącu sierpniu.

W omawianym okresie sprawozdawczym Biuro Zarządu KRIR otrzymało do zaopiniowania 10 projektów aktów prawnych.