W lipcu 2014 r. wykryto wirus ASF u trzody chlewnej. Państwowy Instytut Weterynaryjny – PIB w Puławach poinformował o wynikach badań świadczących o wystąpieniu pierwotnego (pierwszego) ogniska afrykańskiego pomoru świń w gospodarstwie utrzymującym 5 świń, znajdującym się w województwie podlaskim, powiecie białostockim, gminie Gródek. Podejrzenie zachorowania zostało postawione w dniu 19 lipca br. Gospodarstwo zostało objęte nadzorem urzędowym przez lekarza weterynarii, pobrano próbki do badań oraz zabezpieczono znajdujące się w gospodarstwie zwierzęta. Ponadto, kryzys dotknął producentów wiśni i porzeczek - proponowane ceny skupu porzeczki czarnej i wiśni w Polsce były kilkakrotnie niższe niż średnia cena w poprzednich latach. Na domiar złego pod koniec lipca Federacja Rosyjska podjęła decyzję o wprowadzeniu embarga na import polskich owoców i warzyw. Dlatego prace samorządu rolniczego były skupione wokół tego tematu.

Samorząd rolniczy włączył się również w prace powołanych na podstawie decyzji resortu rolnictwa zespołów doradczych dla rolników korzystających z PROW. Pod przewodnictwem Podsekretarza Stanu Zofii Szalczyk 16 lipca 2014 r. odbyło się w siedzibie resortu spotkanie dotyczące rozpoczęcia prac zespołów ekspertów ODR, izb rolniczych i pracowników ARiMR bezpłatnego doradztwa w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007 – 2013. Uczestniczyli w nim dyrektorzy jednostek doradztwa rolniczego, dyrektorzy regionalni ARiMR oraz przedstawiciele Izb Rolniczych z Prezesem KRIR Wiktorem Szmulewiczem.

22 lipca 2014 r. miało miejsce posiedzenie sejmowej komisji rolnictwa i rozwoju wsi, na którym dyskutowano na temat stanu prac nad realizacją PROW 2014-2020. Przedstawiciele MRiRW poinformowali, że na chwilę obecną nie ma jeszcze kompletu aktów wykonawczych i delegowanych do rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1305/2013 z dnia 17 grudnia 2013 r. w sprawie wsparcia rozwoju obszarów wiejskich przez Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (EFRROW) i uchylającego rozporządzenie Rady (WE) nr 1698/2005. Niezależnie od negocjacji projektu PROW 2014-2020, w MRiRW trwają także intensywne prace nad przygotowaniem legislacji krajowej dot. Programu, w tym w szczególności nad projektem ustawy o wspieraniu rozwoju obszarów wiejskich z udziałem środków Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich 2014–2020. Obecnie projekt ustawy jest przygotowywany do przekazania do konsultacji publicznych.

Podczas posiedzenia senackiej komisji rolnictwa i rozwoju wsi, które miało miejsce w dniu 22 lipca 2014 r. Podsekretarz Stanu w MRiRW Zofia Szalczyk przedstawiła informację o systemie płatności bezpośrednich w Polsce w latach 2015-2020 po uwzględnieniu zgłoszonych uwag do projektu tego systemu. Pani Minister poinformowała, że większość uwag dotyczyła płatności związanych z produkcją oraz dodatkowych płatności. Głównie wnioskowano o zwiększenie stawek wsparcia. Jednak z uwagi na ograniczony budżet, resort rolnictwa nie może uwzględnić tych postulatów. Na wniosek stron zainteresowanych Ministerstwo Rolnictwa planuje wprowadzić wsparcie dla bydła, krów, owiec i kóz od 1 do 30 sztuki w gospodarstwie, pod warunkiem utrzymania minimalnej obsady 3 (dla krów, bydła) i 10 (owce, kozy). Płatności do skrobi ziemniaczanej, buraków cukrowych, pomidorów planuje się na poziomie 400 euro do hektara. Odnośnie płatności dodatkowych resort rolnictwa planuje wprowadzić płatność dodatkową na poziomie ok. 41 euro/ha (max. do 30 ha) bez różnicowania na powierzchnię, jak to zakładały warianty A i B wdrożenia płatności. A wiec rolnik otrzyma do hektara 110 euro JPO, 74 euro płatności za zazielenienie oraz dodatkową płatność ok. 41 euro. Minister Szalczyk zastrzegła, że jest to stawka szacunkowa i może się zmienić. Ponadto, poinformowała, że resort rolnictwa ma czas do 31 sierpnia 2014 r. na przedstawienie Komisji Europejskiej przyjętego systemu płatności na lata 2015-2020. W roku 2017 państwa członkowskie będą miały możliwość przeglądu tego systemu oraz wprowadzenia pewnych modyfikacji.

Pozostałe wydarzenia z udziałem przedstawicieli KRIR:

• 10 lipca – posiedzenie Zespołu do spraw Strategii „Europa 2020”,
• 29 lipca – spotkanie w sprawie projektu rozporządzenia wykonawczego KE ustalającego najwyższe dopuszczalne poziomy węglowodorów aromatycznych w tradycyjnie wędzonym mięsie,

W tym okresie sprawozdawczym przedstawiciele Zarządu KRIR uczestniczyli w posiedzeniach Sejmowej Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi, na której omawiane były następujące tematy:

• 10 lipca – ustanowienie systemu płatności dla rolników na lata 2015-2020, udział: Dyrektor Biura KRIR Katarzyna Szczepaniak;
• 10 lipca – informacja MRiRW na temat realizacji PROW 2007-2013, udział: przedstawiciel Zarządu KRIR;
• 24 lipca – sytuacja ekonomiczna KSC oraz stan prywatyzacji spółki, udział: przedstawiciel Zarządu KRIR;

W omawianym okresie Zarząd KRIR występował w tematach dotyczących zarówno analizy aktualnych problemów w sektorze rolnym, jak i otrzymywanych do zaopiniowania projektów aktów prawnych.

3 lipca 2014 r. Zarząd KRIR wystąpił do Prezesa ANR, aby przetargi ofertowe mogły się odbywać od jednej poprawnie złożonej oferty.

9 lipca 2014 r. Zarząd KRIR przekazał swoje uwagi do rządowego projektu ustawy o zasadach realizacji programów polityki spójności finansowanych w perspektywie finansowej 2014-2020. Z uwagi na przesunięcie 25% środków z II do I filara WPR, a także okrojonych środków na PROW 2014-2020, Zarząd KRIR uważa za konieczne wyodrębnienie znaczącej puli środków z Polityki Spójności z przeznaczeniem na infrastrukturę na obszarach wiejskich, takich jak gospodarka wodno-kanalizacyjna, oczyszczalnie ścieków, drogi. Stanowisko w tej sprawie było przekazywane w grudniu 2013 r. przedstawicielom Rządu RP.

10 lipca 2014 r. na wniosek Polskiej Izby Nasiennej Zarząd KRIR zwrócił się do resortu rolnictwa o wprowadzenie do rozporządzenia w sprawie minimalnej ilości materiału siewnego, jaka powinna być użyta do obsiania lub obsadzenia 1 ha powierzchni gruntów ornych – zmian polegających na uwzględnieniu normy wysiewu dla żyta populacyjnego wyrażonej w jednostkach siewnych.

W związku z prowadzonymi konsultacjami społecznymi projektu systemu płatności bezpośrednich w Polsce w latach 2015-2020 z dnia 17 czerwca 2014 r., Zarząd Krajowej Rady Izb Rolniczych na podstawie zebranych uwag z wojewódzkich izb rolniczych 10 lipca 2014 r. przekazał stanowisko do proponowanego przez resort rolnictwa systemu płatności bezpośrednich w latach 2015-2020. W kwestii płatności obszarowej Zarząd KRIR zwrócił uwagę, że w przekazanym projekcie nie ma takiego wariantu wdrożenia płatności dodatkowych, który byłby akceptowany jednogłośnie przez wszystkie izby rolnicze. Z uwagi jednak, iż większość izb opowiedziała się za wariantem B, Zarząd KRIR przekazał swoje poparcie dla tego wariantu przewidującego 184 EUR/ha plus płatności dodatkowe: od 3 do 10 ha: 26 EUR/ha, od 10 do 30 ha: 62 EUR/ha. Dodatkowo zgłoszono propozycję następujące propozycję ograniczenia powierzchniowo wsparcia do roślin wysokobiałkowych, aby uniknąć sytuacji jaka miała miejsce w przypadku dopłat rolnośrodowiskowych do orzecha włoskiego i laskowego. Zaproponowano, aby płatnością objąć rośliny wysokobiałkowe zajmujące 30% gruntów ornych danego gospodarstwa – do maksymalnie 100 ha. W przypadku płatności do bydła i krów Zarząd KRIR zaproponował, aby płatność przysługiwała do zwierząt w przedziale 1-40 sztuk w gospodarstwie.

W dniu 14 lipca 2014 r. Zarząd KRIR wystąpił do Prezesa ANR o odstąpienie od naliczania i egzekucji kar finansowych nakładanych na bezumownych użytkowników działek rolnych o małej powierzchni, np. do 2 ha, które przylegają do gruntów uprawianych przez rolników, popierając wniosek Podkarpackiej Izby Rolniczej.

W odpowiedzi na pismo MRiRW, przy którym przesłano projekt rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi zmieniającego rozporządzenie w sprawie szczegółowych sposobów postępowania przy zwalczaniu i zapobieganiu rozprzestrzeniania się grzyba Synchytrium endobioticum – 15 lipca 2014 r. Zarząd KRIR poinformował resort rolnictwa, że przyjęte rozwiązanie wprowadzenia wydawania paszportów roślin dla sadzeniaków ziemniaka wykracza poza wymagania prawa Unii Europejskiej. Wobec powyższego samorząd rolniczy nie może zgodzić się na zaproponowane przepisy rozporządzenia, które stanowią naruszenie zasad konkurencji i stawiają polskich rolników w gorszej sytuacji niż rolników z innych państw UE. Wielokrotnie problem handlu polskimi ziemniakami z zagranicą podnosił samorząd rolniczy w pismach kierowanych do Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi, a także na spotkaniach. Wobec powyższego projekt rozporządzenia nie znajduje akceptacji samorządu rolniczego.

Na wniosek Dolnośląskiej oraz Mazowieckiej Izby Rolniczej, 14 lipca 2014 r. Zarząd KRIR wystąpił do Ministra Środowiska o podjęcie działań w zakresie objęcia odszkodowaniem szkód wyrządzanych w uprawach polowych przez gęsi oraz żurawie oraz podjęcie działań zmierzających do rozwiązania problemu zwierząt chronionych: bobrów, wydr oraz norek.

14 lipca 2014 r. Zarząd KRIR zwrócił się do Ministra Środowiska z poparciem dla stanowiska Wójta Gminy Osjaków dotyczącym inicjatywy ustawodawczej w zakresie zmiany niekorzystnych dla rolników zapisów ustawy „Prawo łowieckie” i rozporządzenia dotyczącego szacowania szkód łowieckich.

14 lipca 2014 r. Zarząd KRIR zwrócił się ponownie do Ministra Środowiska w sprawie odstąpienia od wprowadzenia opłat za wodę używaną na potrzeby rolnictwa, chowu i hodowli ryb oraz nie wprowadzania zakazu sprzedaży ryb żywych.

15 lipca 2014 r. Zarząd KRIR wystąpił do Marszałka Senatu RP oraz Wiceprezes Rady Ministrów, Ministra Infrastruktury i Rozwoju o włączenie samorządu rolniczego do organizacji i instytucji, do których w ramach konsultacji społecznych przekazywane są do opiniowania projekty aktów prawnych dotyczące budownictwa z zakresu rolnictwa. W tej samej sprawie 24 lipca 2014 r. Zarząd wystąpił do Marszałka Sejmu.

W związku z wpłynięciem do Biura Krajowej Rady Izb Rolniczych projektu ustawy o dzierżawie rolniczej przygotowanego przez Federację Związków Pracodawców-Dzierżawców i Właścicieli Rolnych, Zarząd KRIR w dniu 17 lipca 2014 r. zwrócił się do MRiRW z wnioskiem o zapoczątkowanie przez resort rolnictwa prac nad ustawowym uregulowaniem systemu dzierżawy w Polsce lub uwzględnienie tego segmentu w pracach nad ustawą o obrocie ziemią. Zawarcie przepisów regulujących dzierżawę tylko w Kodeksie cywilnym jest niewystarczające, zwłaszcza po 2016 r.

Wobec ciągle rosnących cen oleju napędowego 17 lipca 2014 r. Zarząd KRIR ponownie wystąpił do MRiRW z wnioskiem o podjęcie działań w przedmiocie zmiany stawki zwrotu oraz górnego limitu zwrotu podatku akcyzowego. W kwestii wyższej stawki zwrotu podatku akcyzowego zwartego w cenie oleju napędowego wykorzystywanego do produkcji rolnej na 1 litr oleju Zarząd Krajowej Rady Izb Rolniczych występował już do ministra rolnictwa wielokrotnie. W odpowiedzi na te wnioski resort rolnictwa bezustannie informował, że ze względu na ograniczone środki budżetowe możliwe do zaangażowania na zwrot podatku akcyzowego zawartego w cenie oleju napędowego wykorzystywanego do produkcji rolnej, nie jest możliwe zwiększenie stawki ani limitu zużycia oleju napędowego na 1 ha użytków rolnych. Niemniej jednak temat ten jest ciągle podnoszony przez rolników w całym kraju, którzy takich wyjaśnień nie przyjmują.

W związku z wnioskiem zgłoszonym przez Rady Powiatowe Podkarpackiej Izby Rolniczej, 17 lipca 2014 r. Zarząd KRIR zwrócił się do ministra rolnictwa z propozycją dopuszczenia możliwości dokonywania pomiarów na terenach podgórskich i górskich tradycyjnymi metodami. Jak wynika z ich informacji rolników gospodarujących na terenach górskich, pomiary powierzchni pól nowoczesnymi metodami z zastosowaniem GPS nie sprawdzają się w terenach mocno pofałdowanych. Błąd wynikający z pomiaru powierzchni działki rolnej GPS-em a metodą tradycyjną jest na tyle istotny, że nie mieści się w granicy błędu i wpływa na wysokość płatności obszarowej, a co za tym idzie na nałożenia na rolnika sankcji.

W związku z napływającymi od rolników informacjami o problemach związanych z wypełnieniem wymagań dotyczących płodozmianu w pakiecie 8 programu rolnośrodowiskowego, 24 lipca 2014 r. Zarząd KRIR wystąpił do resortu rolnictwa o zmianę odpowiednich przepisów. W 2013 roku w związku z rozporządzeniem w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania pomocy finansowej w ramach działania ‚„Program rolnośrodowiskowy" objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013, rolnicy mogli wprowadzać w miesiącach letnich zmiany we wnioskach (zmiana do wniosku) odnośnie roślin zasiewanych w poplonach w pakiecie 8, zarówno w wariancie 8.2, jak i 8.3, w celu uniknięcia sankcji. Dopuszczalna była również na działkach rolnych zamiana wariantów 8.2 na 8.3 lub odwrotnie. Obecnie, przy kolejnej zmianie rozporządzenia (rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 12 marca 2014 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania pomocy finansowej w ramach działania „Program rolnośrodowiskowy" objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013, Dz. U. z dnia 14 marca 2014 r.), pominięto taką sytuację i jeżeli rolnik zamienił warianty w 2013 r., to w 2014, nie można zmieniać wariantów, co jest dla wielu rolników bardzo dużym problemem (brak wypłaty środków za realizację wariantów rolnośrodowiskowych za 2014 r. oraz zwrot za 2013 r.). Skala tego problemu będzie wielka i duża grupa rolników może ponieść sankcje finansowe. W związku z tym, że po 2015 r. przepisy te nie będą obowiązywać, Zarząd KRIR zawnioskował o przedłużenie zapisów rozporządzenia, które obowiązywało w 2013 r.

28 lipca 2014 r. Zarząd KRIR wystąpił do Komitetów Copa-Cogeca domagając się objęcia pomocą finansową UE sektora porzeczek i wiśni. W nawiązaniu do pisma Komitetów Copa-Cogeca skierowanego do Komisarza Daciana Ciolosa w sprawie kryzysu w sektorze brzoskwini w 2014 r., w którym Copa-Cogeca domaga się, aby Komisja natychmiast przyjęła środki dostępne w ramach sekcji 1 rozdziału I części V „Środki wyjątkowe” rozporządzenia nr 1308/2013 ustanawiającego WOR: nadzwyczajne wycofanie produktów z rynku, który to instrument będzie dostępny wszystkim producentom, poza programami operacyjnymi, na czas określony, w celu zrównoważenia podaży i popytu.

Proponowane w 2014 r. ceny skupu porzeczki czarnej i wiśni w Polsce są kilkakrotnie niższe niż średnia cena w poprzednich latach. Co gorsza ceny skupu tych owoców w Polsce nie pokrywają nawet połowy realnych kosztów produkcji. To oznacza, że plantatorzy ponoszą ogromne straty zagrażające ich dalszej egzystencji. Komisja Europejska jako jedyny organ posiada odpowiednie instrumenty w tym zakresie. Jeśli KE nie podejmie pilnych działań w te sprawie spowoduje to poważną szkodę dla produkcji porzeczki czarnej i wiśni w Polsce. Mając na uwadze powyższe 30 lipca 2014 r. Zarząd KRIR wystąpił do Komisarza Ciolosa, aby Komisja Europejskiej wdrożyła środki zapobiegania zakłóceniom na rynku przewidziane w Rozporządzeniu Parlamentu i Rady nr 1308/2013 i objęła nimi także producentów porzeczek i wiśni.

Tak jak miało to miejsce w poprzednich okresach sprawozdawczych, tak również i w omawianym okresie kontynuowana była współpraca zagraniczna samorządu rolniczego.

W dniach 2-4 lipca 2014 r. w Gdańsku miało miejsce 53. posiedzenie przedstawicieli izb rolniczych państw grupy wyszehradzkiej. W spotkaniu oprócz przedstawicieli Izby Rolniczej Republiki Czeskiej, Węgierskiej Izby Rolniczej oraz Słowackiej Izby Rolno-Spożywczej udział wzięli: Prezes KRIR Wiktor Szmulewicz, Członek Zarządu Robert Nowak, Prezes Pomorskiej Izby Rolniczej Zenon Bistram oraz Wiceprezes Pomorskiej Izby Rolniczej Jan Michalski. Przedstawiciele izb rolniczych państw grupy wyszehradzkiej przedyskutowali aktualną sytuację na rynkach rolnych w poszczególnych krajach. Straty zimowe i wiosenne w powierzchni zasiewów zbóż ozimych w bieżącym roku były niewielkie. Niewielkie straty odnotowano również w uprawach rzepaku i rzepiku ozimego. Na obecny stan i zaawansowanie rozwoju upraw decydujący wpływ miał korzystny przebieg pogody jesienią ubiegłego roku, dobry rozwój i przygotowanie się roślin do zimowego spoczynku, a także przebieg warunków pogodowych w okresie zimy i korzystny dla roślin układ warunków agrometeorologicznych na przedwiośniu. Prognozowane zbiory są na podobnym poziomie w stosunku do roku ubiegłego. Spotkanie tradycyjnie zakończyło się podpisaniem wspólnego komunikatu.

Ponadto, odbyły się m.in. posiedzenia grup roboczych Copa-Cogeca „Łańcuch żywnościowy” i „Wino” oraz Posiedzenie Komitetu Koordynacji Politycznej (POCC) Copa, w których uczestniczył pracownik Biura KRIR w Copa.

W omawianym okresie sprawozdawczym Biuro Zarządu KRIR otrzymało do zaopiniowania 12 projektów aktów prawnych.